Dòng họ Nguyễn Viết có gốc gác xa xưa là con cháu của Tướng Nguyễn Bặc, vị khai quốc công thần của Đinh Bộ Lĩnh (939). Và một chi khác nữa là dòng họ Nguyễn Tất, liên quan đến dòng họ Bác Hồ ở Nam Đàn – Nghệ An. Vị con trai của cụ Tổ Nguyễn Viết Vĩnh, là cụ Nguyễn Bá Khánh, từng là người biện lý tin cậy cho Nguyễn Trãi thời nhà Nguyễn. Dòng họ Nguyễn Viết có truyền thống học tập từ thửa “cao tầng khổ cảo” như thế.

Ngay từ khi mới tách riêng từ họ Nguyễn duy nhất của làng Phúc Xá, họ Nguyễn Viết đã thành lập ngay Ban Khuyến học, nhằm nhắc nhở con cháu phải luôn cố gắng học tập, phấn đấu cho sự nghiệp xây dựng quê hương, Đất nước. Những ngày họp họ các cụ ông cụ bà lớn tuổi đều kể các tấm gương vượt khó học tập của những người đi trước. Rồi trực tiếp nêu tên và tuyên dương những ai có thành tích học tập tốt, nhằm tác động vào ý thức của con cháu trong dòng họ. Dòng họ luôn có những hoạt động tập thể như “cha mẹ gương mẫu”, hay sau mỗi kỳ thi ĐH, CĐ, đều có tổ chức ăn mừng và khen thưởng cho mỗi em nếu đỗ ĐH là 200 ngàn đồng; đỗ CĐ 100 ngàn. Những cháu học khá thì động viên như thế, nhưng đối với những em học yếu thì dòng họ cũng không bao giờ dùng lời nặng nề, mà kết hợp cùng nhà trường để giúp các em tiến bộ hơn. Mỗi khi gia đình nào trong họ có hoan hỉ đều hội họp đông đủ anh em. Theo ông Nguyễn Thọ thì “những buổi đông đủ con cháu như thế mà khuyên nhắc, tác động các cháu chăm học, chăm làm là có hiệu quả lắm”.

Với những biện pháp đó, dòng họ Nguyễn Viết chỉ có 55 hộ gia đình, song có tới 2 Giáo sư, 4 thạc sỹ, 1 kỹ sư và hàng trăm cử nhân. Số lượng con em đang theo học các trường DDH, CĐ thì không thể đếm hết. Con cháu họ Nguyễn Viết có nhiều người tài cao học rộng, được nhiều người biết đến như GS Nguyễn Văn Nga (GS Y tế); GS Nguyễn Thái Hòa (GS văn học – lịch sử), ông Nguyễn Trọng Phúc – Tiến sỹ quân y… Hàng năm, trong họ đều có ít nhất là 5 em đỗ ĐH, và hàng chục em đỗ CĐ. Con cháu họ Nguyễn bây giờ đều đang công tác, cống hiến cho quê hương, đất nước trên khắp mọi miền Tổ quốc, đặc biệt là Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Cần Thơ, Hải Phòng…

Mỗi khi có dịp họp họ, con cháu đều dâng hương Tổ tiên, và thầm ôn lại truyền thống học hành của khoa bảng dòng họ. Nhờ vậy, truyền thống hiếu học luôn được con cháu họ Nguyễn Viết giữ vững và phát huy.

Đàm Thanh Hòa (SV)