Hành trình của một “biểu tượng văn hóa”
Chưa có văn bản chính thức nào công nhận áo dài là quốc phục của Việt Nam nhưng từ lâu, áo dài đã được xem là biểu tượng cho vẻ đẹp phụ nữ Việt.
Cùng với những biến cố lịch sử thăng trầm từ thế kỉ 16, áo dài đã có cả cuộc hành trình riêng bên cạnh đời sống văn hóa biến thiên của người Việt. Áo dài đi vào thơ ca, nhạc họa. Áo dài đi vào đời sống với vẻ đẹp riêng. Áo dài đi vào những câu chuyện thời trang của từng thời đại. Với cả hành trình quá khứ, hiện tại, tương lai chứa đựng trong tà áo dài suốt nhiều thế kỷ, áo dài đã trở thành một biểu tượng văn hóa của người Việt.
Theo NTK Minh Hạnh phân tích, các nhà thiết kế của những mẫu áo dài bị chỉ trích đã không thể hiện được nội lực và bản lĩnh nghề nghiệp của mình. “Giữa vòng xoáy phát triển, họ bị lạc lối. Họ hoang mang về bản sắc. Họ không biết phát huy điều gì và loại bỏ điều gì. Hay nói cách khác, họ không có nền tảng văn hóa vững vàng để giữ gìn và bảo vệ bản sắc”.
Xuất phát điểm của hiện tượng “hoang mang về bản sắc” trong thiết kế áo dài là do các nhà thiết kế chưa có sự hiểu biết thấu đáo về lịch sử, cũng như ý nghĩa, và lòng tự tôn dân tộc trên chiếc áo truyền thống.
“Chúng ta có thể nhìn thấy những cô gái nhuộm tóc vàng hoe diện áo dài. Điều đó thật khó để… “chịu đựng”. Nếu là phụ nữ phương Tây tóc vàng, họ mặc áo dài vẫn đẹp. Nhưng là phụ nữ Việt nhuộm tóc vàng để mặc áo dài… Phải nói là, không chịu đựng nổi. Họ không hiểu bản chất, không hiểu giá trị thực sự của áo dài”- NTK Minh Hạnh lấy ví dụ.
Cũng giống như việc, khi phụ nữ phương Tây mặc váy đầm, họ quan điểm phải hở khe ngực mới là đẹp. Nhưng phụ nữ Việt nếu mặc áo dài cũng cố gắng khoe ngực to, ngực đầy- theo NTK Minh Hạnh, là sự phản cảm, thiếu hiểu biết.
Một số mẫu thiết kế áo dài với chất liệu thổ cẩm của NTK Minh Hạnh
Điều quan trọng nhất trong thiết kế áo dài để tà áo vừa “truyền thống vừa hiện đại” theo NTK Minh Hạnh, “Tinh thần thời đại trên mỗi thiết kế áo dài, rất quan trọng. Ví dụ, cùng là một chiếc áo sơ-mi, nhưng chiếc này bạn thấy lỗi thời, chiếc kia bạn thấy hiện đại. Nhà thiết kế phải biết chọn lựa, chi tiết nào đã lỗi thời thì bỏ đi. Những nét văn minh của tà áo phải biết giữ lại và khai thác tận cùng. Chỉ có cách làm đó mới giúp tà áo dài vừa giữ nét truyền thống, vừa mang hơi thở, tinh thần của thời đại”.
Trong những thiết kế áo dài của mình, NTK Minh Hạnh đặc biệt yêu thích chất liệu thổ cẩm. “Với những sản phẩm có tính truyền thống, việc sử dụng chất liệu truyền thống là một cách tăng thêm ý nghĩa sâu sắc, tăng thêm phần linh hồn cho chiếc áo”. Tuy nhiên, trong xu hướng mới của thời trang hiện đại, có những chất liệu mới mang tính khuynh hướng như ren, lưới, voan… Với những chất liệu này, NTK Minh Hạnh khẳng định, hoàn toàn có thể đưa vào thiết kế áo dài. “Tuy nhiên, nhà thiết kế phải đủ bản lĩnh nghề nghiệp để đặt những chất liệu đó vào thiết kế áo dài một cách hợp tình, hợp lý. Phải giữ được linh hồn dân tộc trên tà áo truyền thống”.
Trước ý tưởng đưa áo dài chính thức trở thành Quốc phục, Lễ phục của Việt Nam, NTK Minh Hạnh cho rằng, đó là việc nâng tầm một “biểu tượng văn hóa” như áo dài. Nhưng, khi thiết kế áo dài, điều quan trọng nhất là… linh hồn của chiếc áo.
“Áo dài là một vật thể có linh hồn. Vẻ đẹp của áo dài được định hình bởi tinh thần tinh dân tộc. Bởi thế, nếu chỉ chú ý đến vẻ bên ngoài của áo dài, đó sẽ chỉ là một vẻ đẹp hời hợt”- NTK Minh Hạnh khẳng định.
Hào Hoa
Dân Trí
