Huyện Hương Sơn được xem là “thủ phủ” cây trám đen của tỉnh Hà Tĩnh. Tại đây có hàng trăm hộ dân trồng cây trám đen, tập trung nhiều tại các xã Sơn Ninh, Sơn Phú, Sơn Bằng...

Cuối tháng 8 là thời điểm trám đen bắt đầu chín rộ, đây cũng là lúc bà con nông dân bận rộn với công việc “hái lượm”, bỏ túi hàng chục triệu đồng.

Theo người dân địa phương, trám đen từ xưa vốn quen thuộc với người dân thôn quê, nhưng nay là đặc sản hấp dẫn mà người dân thành thị trong tỉnh cũng như ngoại tỉnh săn tìm.

Ông Nguyễn Mạnh Hùng (70 tuổi, xã Sơn Ninh) năm nay có khoảng 30 gốc trám đen cho thu hoạch, có những cây gần cả trăm năm tuổi, quả sum suê. “Trám đen là loại cây dễ trồng nhưng để cho quả thì cần phải mất gần 10 năm. Năm nay được mùa trám, giá bán lại cao hơn năm trước nên bà con chúng tôi rất phấn khởi. Ước tính năm nay tôi thu về 20 triệu đồng từ tiền bán quả”, ông Hùng nói.

Chị Nguyễn Thị Lan Anh (40 tuổi, thương lái thu mua trám) cho biết, để thu hoạch trám kịp giao cho khách chị phải thuê 1 người trèo tỉa trám và 2 người phụ thu gom trám dưới mặt đất.

Cành trám khá giòn, dễ gãy, muốn hái hết quả trên cây cần người có kinh nghiệm, khéo léo di chuyển. Những cây trám hàng chục năm tuổi có thể có độ cao lên đến 20m.

Mỗi người tham gia trèo cây tỉa trám có thể kiếm 500.000 – 800.000 đồng/ngày, tuỳ vào số cây hái được. Mất khoảng 4 tiếng để hái tỉa xong quả cho 1 cây.

Khi tỉa các chùm quả chín, người tỉa trám sẽ hô lớn để những phụ nữ nhặt trám phía dưới biết mà tránh né.

Dưới đất, những người phụ nữ nhanh chóng thu gom trám để kịp hái cây khác. Họ được trả 170.000 - 200.000 đồng/ngày.

Người thu hoạch phải trải tấm bạt có đường kính khoảng 7m để hứng quả.

Trung bình một cây trám từ 15 năm tuổi cho hơn 1,5 tạ quả/năm, có một số cây hơn 3 tạ. Hiện tại mỗi kg trám đen được thương lái mua tại vườn có giá từ 80.000 – 100.000 đồng.

Quả trám khi om chín có thể đem chế biến nhiều món ăn dân dã như: trám kho thịt lợn, trám muối, xôi trám, trám xào nhộng ong...