Trả lời phỏng vấn của PV Báo Lao Động, ông Đào Trọng Thi cho biết: Chủ trương tỉnh xếp sắp lại các cơ sở giáo dục các cấp ở địa phương là chủ trương đúng theo hướng dẫn của Bộ GD-ĐT để tạo ra những trường đạt các tiêu chuẩn quốc gia. Nhưng việc triển khai các chủ trương này phải tiến hành thận trọng và cân nhắc đầy đủ toàn diện các bước đi.

Thứ nhất đề án sắp xếp hệ thống giáo dục phổ thông ở các địa phương phải được nghiên cứu một cách đầy đủ, toàn diện. Thứ hai phải triển khai các biện pháp cần thiết, trong đó có việc tuyên truyền phổ biến, trao đổi bàn bạc dân chủ với người dân các địa phương, thuyết phục người dân các địa phương cũng là rất cần thiết. Trong một số trường hợp, một số địa điểm thì việc này là phức tạp và khó khăn. Tuy nhiên, đã là triển khai một chủ trương lớn thì chuyện đó cũng là bình thường. Trách nhiệm của lãnh đạo địa phương là phải thực hiện tốt công việc đó. Trong mọi trường hợp, cả phía lãnh đạo của địa phương và phía các phụ huynh đều không được lấy con em mình ra để làm “con tin” khi trao đổi chưa thống nhất.

Trong trường hợp này, giải pháp không phải là khó có thể tìm thấy, trước hết học sinh vẫn tiếp tục học bình thường. Trong khi lãnh đạo địa phương và nhân dân chưa bàn bạc được một cách thống nhất, thì vẫn phải tạo điều kiện cho con em học bình thường như hiện tại, bao giờ giữa lãnh đạo địa phương và người dân tìm được giải pháp hợp lý phù hợp với chủ trương chung của tỉnh cũng như nguyện vọng của nhân dân thì lúc đó thực hiện.
Nhưng cơ sở giáo dục cũ đã dừng các hoạt động dạy học rồi thưa ông?
Dừng hay không là do địa phương, trong khi mình chưa bàn bạc xong, chưa giải quyết được vấn đề thì cứ để các cháu học bình thường. Còn bao giờ bàn bạc được, giải quyết thỏa đáng các khó khăn, các ý kiến còn khác nhau thì thực hiện theo phương án sáp nhập.
Không có việc bàn bạc với người dân thì phải tiến hành bàn bạc, đấy cũng là yêu của của Đảng và Nhà nước khi thực hiện các chủ trương lớn.
Ông có nói đến phải bàn bạc dân chủ nhưng việc sáp nhập, giải thể, chia tách trường trung học được thực hiện theo quy định của Bộ GD – ĐT tại Thông tư số 12/2011, nhưng không có quy định cơ quan chức năng phải tổ chức lấy ý kiến của cộng đồng dân cư có con em học tại trường, đây là sự thiếu sót, thưa ông?
Tôi nghĩ Thông tư có thể bỏ sót những nội dung mà chưa lường trước, nhưng khi thực tiễn xảy ra như vậy thì Bộ GD -ĐT có thể hướng dẫn bổ sung. Tôi nghĩ kể cả trường hợp Thông tư nói thì mọi cán bộ, mọi cơ quan quản lý bao giờ cũng phải hiểu bao giờ mình triển khai một chủ trương lớn liên quan đến quyền lợi của nhân dân thì phải bàn bạc dân chủ với nhân dân. Đấy là dân chủ chung, đấy là phương pháp làm việc chung chứ không phải cứ nhất thiết phải quy định trong văn bản này, văn bản kia. Còn nếu quy định trong văn bản thì việc thực hiện sẽ có cơ sở hơn, đầy đủ hơn, nghiêm túc hơn.
Theo ông, Thông tư 12/2011 có phải bổ sung thêm về nội dung này?
Nếu cần thiết có thể sửa chữa, bổ sung nội dung này để hướng dẫn các địa phương thực hiện. Nhưng như tôi đã nói nội dung này không có trong hướng dẫn thì việc địa phương triển khai một chủ trương lớn như vậy, một việc sáp nhập trường ảnh hưởng đến quyền lợi, nghĩa vụ của nhân dân, của học sinh thì vấn đề bàn bạc dân chủ để tạo ra sự  nhất trí, đồng thuận cao trong nhân dân là điều đương nhiên không phải bàn cãi. Đấy là nghệ thuật quản lý, đấy chính là nhiệm vụ của người quản lý.
Để xảy ra tình trạng căng thẳng rồi học sinh nghỉ học đó chính là trách nhiệm của người quản lý cả ngành dọc và địa phương?

Cả ngành dọc và chính quyền địa phương đã không làm hết trách nhiệm nên không giải quyết được triệt để nhiệm vụ của mình. Để học sinh nghỉ học kéo dài như hiện nay thì không nên đôi co chuyện đó nữa. Trong trường hợp chưa bàn bạc, thống nhất thì cứ để các cháu học bình thường như trước, khi nào bàn bạc xong thì thực hiện. Tức là không phải là dừng thực hiện chủ trương sáp nhập, coi như thế là chấp nhận nguyện vọng của dân. Chắc gì nguyện vọng của dân đã đúng, nguyện vọng đó có thể phù hợp nhưng điều cần là phải được bàn bạc, trao đổi một cách thỏa đáng thấu đáo để mọi người cùng quán triệt.

Chúng ta sắp xếp các trường cũng là vì con em của chúng ta, cũng là vì phát triển sự nghiệp giáo dục, người được hưởng thụ là các em học sinh đó cũng là lợi ích của phụ huynh. Tại sao một chủ trương đúng đem lại lợi ích cho nhân dân mà không được ủng hộ, cần phải xem lại.

Để kéo dài tình trạng này nhiều tháng nay mà không giải quyết được thì trách nhiệm thuộc về ai?
Trách nhiệm hoàn toàn là của địa phương, triển khai là của địa phương, chủ trương của địa phương, đề án của địa phương và địa phương cũng trực tiếp triển khai đề án thì địa phương phải giải quyết những vấn đề phát sinh liên quan đến đề án.
Nhưng cơ quan giám sát như các Ủy ban của Quốc hội, cơ quan quản lý ngành dọc là Bộ GD -ĐT cũng phải có trách nhiệm?
Khi việc đã trở nên phức tạp, nghiêm trọng rồi thì cơ quan quản lý nhà nước cụ thể là Bộ GD – ĐT cần phải vào cuộc trực tiếp và có chỉ đạo hướng dẫn một cách đầy đủ, hợp lý cùng với địa phương giải tỏa vướng mắc.
Vai trò của Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội trong vụ việc này là gì?
Quốc hội là giám sát việc thực hiện chính sách pháp luật, đối tượng giám sát của chúng tôi là các cơ quan của Chính phủ, chính là Bộ GD – ĐT. Bởi vậy khi xuất hiện yêu cầu thì chúng tôi mới can thiệp, chứ không can thiệp để giải quyết những tình huống cụ thể, như vậy là vi phạm vào thẩm quyền của Bộ GD – ĐT.
Đã từng có 21 phụ huynh ở xã Khánh Thành (Yên Thành, Nghệ An) bị dính vòng lao lý do phản đối việc dồn trường. Điều này cho thấy đây không còn là vấn đề địa phương, cần phải có giải pháp gì tránh xảy ra tình hình tương tự ở Hương Bình?
Phải xem đây là một vấn đề cần phải có nghiên cứu thấu đáo để có giải pháp, biện pháp xử lý tình huống khi nó xảy ra. Chủ trương sáp nhập trường khi triển khai về cơ bản được người dân đồng tình ủng hộ. Tuy nhiên nó cũng xuất hiện một vài trường hợp đặc biệt, bởi người dân nơi đó có hoàn cảnh, điều kiện đặc biệt nên cũng cần phải có nghiên cứu. Ở đây cũng xuất hiện vài trường hợp, ít nhất cũng ở 2 -3 tỉnh có, nhưng có tỉnh giải quyết tốt, có tỉnh giải quyết không tốt. Chính vì thế phải căn cứ vào các thực tế như vậy để rút kinh nghiệm và phát huy những giải pháp hiệu quả.
Xin trân trọng cảm ơn ông!
Ông Nguyễn Thanh Bình, UVTW Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Hà Tĩnh trao đổi với PV Báo Lao động vào ngày 25.11.2014: “Mong người dân đồng thuận, tạo điều kiện cho con em đến trường”
Việc sắp xếp, tổ chức lại hệ thống trường học nhằm khắc phục hiện tượng quy mô trường lớp nhỏ lẻ, dạy chéo môn, không bảo đảm chất lượng và lãng phí trong đầu tư các nguồn lực cho giáo dục. Từ trước đến nay, Hà Tĩnh đã làm tốt việc sáp nhập trường, còn sự việc tại trường Hương Bình một phần là do cán bộ cơ sở yếu kém, công tác tuyên truyền, vận động nhân dân chưa triển khai thấu đáo.Tôi đã xin lỗi dân về việc này và tỉnh sẽ có kiểm điểm, rút kinh nghiệm và xử lí những cán bộ xã, huyện có trách nhiệm liên quan trong sự việc. Tỉnh vẫn nhất quán chủ trương sáp nhập trường, mong muốn người dân sẽ đồng thuận, tạo điều kiện cho con em đến trường. Nếu thay đổi phương án sẽ gây ra nhiều hậu quả, hệ lụy.Nếu HS có khó khăn khi đến trường, trong thời gian đầu tỉnh sẽ hỗ trợ xe ô tô đưa đón, nếu HS nào chưa có xe đạp sẽ cấp xe đạp, làm sao để tất cả con em sẽ được đến trường. Đồng thời, ngành giáo dục sẽ có kế hoạch dạy bù, bổ sung kiến thức. Nếu quay trở lại phương án sáp nhập trường tiểu học và THCS sẽ không bảo đảm chất lượng.Qua sự việc này, tỉnh đã rút kinh nghiệm trong việc tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện các chủ trương về giáo dục cũng như các lĩnh vực khác. Mong rằng, các cơ quan truyền thông sẽ có tiếng nói đồng thuận với chủ trương chung của tỉnh, cùng vận động nhân dân đưa con em đến trường. Quan điểm của tỉnh là tiếp tục tuyên truyền nhân dân đưa con đến trường, cố gắng trong thời gian gần nhất sẽ giải quyết xong, nếu những đối tượng nào cố tình vi phạm pháp luật chúng tôi sẽ xử lý theo quy định.

Clip Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh trao đổi về sự việc: