Theo tìm hiểu của chúng tôi, hiện nay, trên địa bàn huyện Can Lộc có 6 điểm tập kết cát xây dựng, ngoài 1 điểm ở xã Thiên Lộc, các điểm còn lại đều nằm tại khu vực sông Nhà Lê (Vượng Lộc). Trong số các bãi tập kết cát đang tồn tại trên địa bàn, chỉ duy nhất điểm tập kết của ông Trần Mạnh Oai được cấp giấy phép, 5 điểm còn lại đang hoạt động trái phép trước sự “ngó lơ” của chính quyền địa phương.

Cát được tập kết chờ phương tiện đến vận chuyển đi tiêu thụ.

Có mặt tại sông Nhà Lê, khu vực xóm Đoài Duyệt và Đông Huề, chúng tôi dễ dàng bắt gặp các điểm tập kết cát trái phép ngay bên tuyến đường Thiên Phú đoạn qua UBND xã Vượng Lộc. Ước tính, mỗi ngày có hàng nghìn m3 cát được tập kết các phương tiện đến vận chuyển đi tiêu thụ. Trong một tiếng đồng hồ, hàng chục xe tải chở cát nối đuôi nhau ra, vào làm náo loạn cả một vùng quê. Theo phản ánh của người dân địa phương, những chiếc xe quá tải mang theo khối lượng lớn bụi bẩn và tiếng ồn, gây ô nhiễm môi trường sống nghiêm trọng.

Chị H., một người dân sống xung quanh sông Nhà Lê cho biết: “Mùa này còn đỡ, đến mùa hè là cát bay tứ tung, mọi sinh hoạt của chúng tôi bị đảo lộn. Máy xúc cát gầm rú suốt ngày đêm. Ô nhiễm bụi bẩn, tiếng ồn ào khiến ai nấy đều mệt mỏi”. Không chỉ đảo lộn nếp sinh hoạt của người dân địa phương, tuyến đường liên xã đi qua địa phận xã Vượng Lộc do chịu áp lực lớn từ các xe tải chở cát nên đã có dấu hiệu xuống cấp. Mặt đường bị sụt lún và xuất hiện nhiều ổ gà.

Theo anh Tôn Văn Thành – cán bộ địa chính xã Vượng Lộc, các điểm tập kết cát hoạt động trên địa bàn được UBND xã cho thuê từ quỹ đất sản xuất nông nghiệp từ năm 2011 đến nay nhằm tăng nguồn thu ngân sách địa phương và tạo việc làm cho nhân dân”. Theo thừa nhận của cán bộ địa chính xã, các điểm tập kết cát hoạt động trên địa bàn chưa có giấy phép, chỉ mới xã cho phép hoạt động. Các điểm tập kết này đều không nằm trong quy hoạch của huyện về xây dựng nông thôn mới.

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, chuyên viên Phòng TN&MT huyện Can Lộc – Nguyễn Ngọc Lân cho biết: “Việc các xã cho thuê quỹ đất, khuyến khích phát triển sản xuất là đúng quy định, nhưng việc các hộ dân sử dụng quỹ đất đó vào mục đích kinh doanh thì lại sai quy định của Luật Đất đai (sử dụng đất không đúng mục đích). Việc làm này vô hình trung “tiếp tay” cho hoạt động khai thác cát trái phép vì hầu hết các hộ kinh doanh đều không có văn bản chứng minh nguồn gốc cát”.

Cũng theo anh Nguyễn Ngọc Lân, về việc quản lý kinh doanh cát trên địa bàn huyện Can Lộc, năm 2013, UBND huyện đã thành lập đoàn kiểm tra. Sau kiểm tra, huyện chỉ đạo UBND các xã phối hợp với Phòng Công thương tiến hành rà soát các điểm tập kết cát có đảm bảo hành lang an toàn giao thông, đảm bảo môi trường, cách xa khu dân cư…

Trước tình trạng các hộ sử dụng đất vườn, đất sản xuất nông nghiệp và thuê đất của xã để kinh doanh cát nhưng lại không có các thủ tục pháp lý liên quan, vi phạm an toàn giao thông, đặc biệt là không có văn bản chứng minh nguồn gốc cát, huyện Can Lộc đã có văn bản đề nghị các phòng chức năng và chính quyền xã Vượng Lộc chấn chỉnh, xóa bỏ.

Tuy nhiên, không hiểu sao, các bãi tập kết cát trái phép tại đây vẫn ngang nhiên hoạt động?

Trâm Phan – Tuấn Phương