>> “Nóng” chuyện mỏ đá phá di tích, sinh viên thất nghiệp

Khai thác đá chặt đứt dòng chảy

Khe Đá Hàn là một trong những nguồn cung cấp nước cho hồ Văn Võ, đảm bảo tưới tiêu cho hơn 30 héc-ta ruộng của bà con các thôn trên địa bàn xã Kỳ Văn (Kỳ Anh).

	Tầng đất mặt mỏ đá

Theo quyết định số 376/QĐ-UBND ban hành ngày 25/01/2014 về việc phê duyệt Báo cáo đánh giá tác động môi trường và Đề án cải tạo, phục hồi môi trường của Dự án “Đầu tư khai thác và chế biến đá xây dựng tại khu vực khe Đá Hàn, xã Kỳ Văn, huyện Kỳ Anh”, UBND tỉnh đã có những yêu cầu về bảo vệ môi trường trong quá trình khai thác của Công ty Cổ phần Hồng Sơn, trong đó có yêu cầu về việc “… thực hiện các giải pháp khai thác phù hợp để không gây sạt lở, bồi lấp ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nước khe Đá Hàn”.

Tuy nhiên, trong quá trình khai thác, Công ty Cổ phần Hồng Sơn đã tiến hành khai thác ngay phía thượng nguồn khe Đá Hàn, đồng thời đắp đường cắt ngang dòng chảy của khe.

Chỗ khai thác đá hiện tại của mỏ đá nằm ngay chính giữa dòng chảy của khe. Phía nhà thầu đã tiến hành làm moong khai thác giữa dòng chảy để dễ bề hoạt động. Moong khai thác vì thế khiến cho dòng nước bị ứ đọng, chỉ có thể chảy ngầm trong từng lớp đất đá.

Hơn thế nữa, con đường từ khu vực khai thác đá ra đến đường liên xã được xây dựng men theo dòng chảy tự nhiên của khe Đá Hàn, có nhiều đoạn đã bị sạt lở, chắn luôn dòng nước từ thượng nguồn vốn đã rất khó khăn len lỏi để xuống phía hạ nguồn và đổ vào hồ Văn Võ.

	Hai “hồ lắng” mà Công ty đã xây dựng

Cũng theo Quyết định 376/QĐ-UBND, UBND tỉnh có yêu cầu chủ đầu tư xây dựng hệ thống hồ lắng để thu gom và xử lý nước thải sản xuất, nước thải sinh hoạt…, tuy nhiên, PV tìm mỏi mắt vẫn không nhận thấy sự hiện diện của hồ lắng.

Người dân sống gần khu vực mỏ đá cho biết, đến mùa gió Lào (gió phơn Tây Nam – PV) thổi về là bao nhiêu bụi bặm trong quá trình khai thác và xay đá bay cả vào nhà ở, giếng nước sinh hoạt của bà con: “Hôm ni là vì mới mưa xong, chứ không giờ ni bụi cũng mù trời”.

Khu vực khe Đá Hàn được cấp phép nhằm mục đích “Đầu tư khai thác và chế biến đá xây dựng”, tuy nhiên, mục sở thị mới thấy, mang danh mỏ đá nhưng khe Đá Hàn lại có lớp đất mặt rất dày, giống mỏ đất hơn là mỏ đá.

Theo ghi nhận của PV, nhiều ngọn đồi, núi nằm trong khu vực khai thác đã được phía Công ty Cổ phần Hồng Sơn tiến hành bóc tách lớp đất mặt để khai thác đá. Tuy nhiên, nhiều chỗ đã bóc tách đến hơn 15m nhưng vẫn chưa có đá để tiến hành “khai thác và chế biến”.

Nhà thầu cố gắng nắn dòng chảy của khe

Ông Trần Hữu Huyên, PGĐ Công ty Cổ phần Hồng Sơn cho biết: “Công ty đã đầu tư hơn 3 tỷ đồng để làm một đoạn mương xuyên qua núi với chiều sâu trung bình hơn 15m, có nơi sâu hơn 40m từ trên thượng nguồn tới hồ Văn Võ để nắn lại dòng chảy của khe Đá Hàn, tuy nhiên hiện tại vẫn chưa nắn được”.

Ông Huyên giải thích, phía Công ty đã cho đặt 3 ống cống đoạn đường cắt ngang dòng chảy của khe để nước chảy qua. Tuy nhiên, “Công ty đã đổ đá dăm vào trong ống cống đồng thời lấp đất phía ngoài để lọc bớt bụi bẩn trong nước”.

	Đoạn mương Công ty đã đào để nắn dòng chảy khe Đá Hàn

Về việc xây dựng hồ lắng để xử lý nước thải, ông Huyên đã dẫn PV ra khu vực khai thác để chỉ tận tay 2 “hồ lắng” như hai vũng nước mưa, chưa có be bờ “Sắp tới Công ty sẽ cải tạo lại hai hồ này để xử lý nước thải”.

“Công ty đang cố gắng cải tạo lại môi trường, trồng thêm cây xanh để tránh bụi bặm lan đến khu vực dân cư”, PGĐ Công ty cho biết thêm.

Ông Huyên cũng cho hay, do tầng đất mặt của mỏ rất dày nên việc bóc tách rất khó khăn. Khi PV hỏi đất mặt này có ai hỏi mua không thì ông Huyên cho biết, đất không đạt chất lượng chịu tải K95 nên không ai thu mua. Tuy nhiên khi PV hỏi vậy khối lượng đất mặt lớn như thế sẽ chuyển đi đâu thì ông Huyên không trả lời được.

Chính quyền khẳng định “Chẳng có vấn đề gì”

Ngay khi thu thập được thông tin, PV Tầm Nhìn đã trao đổi với ông Lê Hồng Phương, CT UBND xã Kỳ Văn (Kỳ Anh) để tìm hiểu rõ hơn vấn đề.

Ông Lê Hồng Phương, CT UBND xã Kỳ Văn khẳng định khu vực mỏ đá khe Đá Hàn “chẳng có vấn đề gì lớn”

Tuy nhiên, ông Phương khẳng định khu vực mỏ đá khe Đá Hàn “chẳng có vấn đề gì tìm hiểu hay cần đến báo chí cả”.

Ông Phương cho rằng, tỉ lệ lấp khe Đá Hàn “chẳng đáng bao nhiêu”, và lưu lượng nước trước và sau khi lấp không thay đổi. Về vấn đề bụi bặm trong quá trình khai thác, ông Phương cho rằng “ở đâu cũng thế cả”, hơn nữa, theo ông Phương thì chính quyền không nhận được đơn thư của người dân. Từ đó vị lãnh đạo đưa ra kết luận “không có gì lớn” và “không ảnh hưởng gì tại thời điểm này”.

Hữu Thung – Đình Chuân