Trang War is Boring (Chiến tranh nhàm chán) có bài “If Vietnam China Showdown Turns Hot,  Here’s How It Could Go Down”, nhận định: Chiến tranh không xảy ra, nhưng xung đột trên Biển Đông hoàn toàn có thể do Trung Quốc ngang ngược đưa giàn khoan vào sâu trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Nếu đụng độ xảy ra, lực lượng nào sẽ tham chiến? Bài viết cũng được đăng trên trang quốc phòng của Pakistan.

Hầu như chắc chắn Hạm đội Nam Hải của hải quân Trung Quốc sẽ dẫn đầu trong cuộc đụng độ trên biển nếu có với Việt Nam ở Biển Đông.

Đây là hạm đội được thành lập từ năm 1949. Ban đầu cơ số tàu chiến chủ yếu thuộc Quốc Dân Đảng bị Quân giải phóng nhân dân Trung Quốc chiếm. Thập niên 1970, hạm đội này trải qua thời kỳ phát triển mạnh do xung đột tại quần đảo Hoàng Sa và các vùng bãi đá san hô khác ở Biển Đông. Năm 1974, hạm đội này đã tham gia chiến đấu với quân lực Việt Nam Cộng hòa trong hải chiến Hoàng Sa, 1974. Lần thứ hai là vào năm 1988, hạm đội này đã đánh chiếm  một số đảo trong khu vực quần đảo Trường Sa của Việt Nam.

Đặt căn cứ ở Trạm Giang, phạm vi hoạt động của hạm đội Nam Hải là Biển Đông và vùng biển giáp ranh Đài Loan. Đây là lực lượng chiến đấu ưu tiên của Hải quân Trung Quốc (PLAN) trong khu vực.

Hạm đội Nam Hải có tổng cộng 29 phương tiện chiến đấu, gồm 14 tàu chiến thuộc diện hiện đại nhất của PLAN bao gồm 3 khu trục hạm phòng không Type 052, 8 khu trục hạm nhỏ Type 054A và 3 tàu hộ vệ tên lửa Type 056.

Type 052 được xem là khu trục hạm hiện đại nhất của Bắc Kinh, nổi tiếng với biệt danh “Khu trục hạm Aegis của Trung Quốc”. Chúng mang radar quét giống khu trục hạm lớp  Arleigh Burke của Mỹ, có khả năng phát hiện tên lửa và máy bay đối phương.

Khu trục hạm Type 052C của PLAN

Hạm đội Nam Hải còn 15 khu trục hạm khác là “đồ cũ” kém hữu dụng hơn, nhưng vẫn được trang bị tên lửa chống hạm YJ-82 và YJ-83.

3 chiếc tàu đổ bộ mới Type 071 cũng thuộc hạm đội Nam Hải. Mỗi chiếc này có thể chở từ 400-800 lính thủy đánh bộ cùng trực thăng và tàu đệm hơi đổ bộ. Hồi tháng 3, cả 3 chiếc này tham gia cuộc tập trận đổ bộ trên biển Đông, mục tiêu là tấn công đổ bộ vào một đảo nhỏ. Hai trong 3 chiếc này hiện gần giàn khoan Haiyang Shiyou 981.

Tàu chiến Trung Quốc còn có sự yểm trợ của không quân thuộc PLAN. Hạm đội Nam Hải có 2 sư đoàn chiến đấu cơ, với tổng cộng 40 chiến đấu cơ và 40 máy bay chiến đấu ném bom như chiếc JH-7 đã bay trên giàn khoan.

Không quân cũng có thể yểm hộ với 300 chiến đấu cơ và máy bay chiến đấu ném bom, 40 oanh tạc cơ cấp trung bình đóng ở các căn cứ quân sự dọc biên giới Việt Nam.

Nhưng không gian hạn chế ở các căn cứ và nỗi quan ngại về mảng hậu cần khiến Trung Quốc không thể tung toàn bộ số máy bay này sẽ vào trận cùng lúc.

Tàu hộ vệ tên lửa Gepard của hải quân Việt Nam

Việt Nam hiểu rõ họ không thể ngang bằng với láng giềng về mặt quân bị. Mức chi quốc phòng của Việt Nam chỉ bằng 1/60 so với Trung Quốc.

Do đó, Việt Nam khôn khéo áp dụng chiến lược anti-acess (chống xâm nhập) là chiến lược phòng thủ chặt chẽ và tiến hành khéo léo, giúp nhiều vùng trên biển Đông trở thành khu vực không thể xâm nhập đối với tàu chiến Trung Quốc.

Phần chính trong chiến lược chống xâm nhập là trang bị 6 tàu ngầm lớp Kilo mua từ Nga. Chúng là phiên bản hiện đại hơn cùng loại Trung Quốc mua của Nga từ giữa đến cuối thập niên 1990.

Sau  nhiều năm sử dụng tàu chiến cũ của Mỹ và Liên Xô, cuối cùng Việt Nam cũng đầu tư vào các tàu hộ tống và khu trục hạm.

Hải quân Việt Nam đã nhận 2 chiếc khu trục hạm lớp Gepard (Nga) năm 2011. Nặng gần 2.000 tấn khi đầy tải và trang bị 8 tên lửa chống hạm SS-N-25 Switchblade. Khu trục hạm lớp Gepard phát huy hiệu quả tối đa khi tham gia hải chiến.

Việt Nam cũng đã đặt mua 2 chiếc tàu hộ tống lớp Sigma hiện đại của Hà Lan, nhưng nhiều năm nữa mới giao hàng.

Không quân Việt Nam có 12 chiến đấu cơ Su-27 mua của Nga và 36 chiến đấu cơ đa năng Su-30 (Trung Quốc cũng có 2 loại máy bay này).

Không quân Việt Nam còn có 38 chiếc máy bay Su-22 tấn công mặt đất và 144 chiến đấu cơ MiG-21 Bis. Các máy bay này có thể dùng tấn công tàu chiến Trung Quốc trong vùng biển tranh chấp. Tuy nhiên, để phát huy hiệu quả không lực, việc đầu tiên Việt Nam cần làm là “bịt miệng”  các khu trục hạm phòng không 052C và 052D của hạm đội Nam Hải.

Chạm trán?

Liệu sẽ có một cuộc đụng độ thực sự giữa Việt Nam và Trung Quốc trên Biển Đông? Rất có thể, nhưng sẽ có một vài diễn biến phức tạp.

Lần đối đầu gần nhất là rất nguy hiểm. Lần này, Trung Quốc đã sử dụng biện pháp bất thường khi tiến vào vùng biển đặc quyền của Việt Nam.

Trong lúc Trung Quốc và Nhật Bản vờn nhau ngoài quần đảo Senkaku/Điếu Ngư  ở biển Hoa Đông, cuộc đối đầu được xem là tương đối nhẹ. Cả tàu Trung Quốc lẫn Nhật đều sử dụng súng bắn nước, nhưng không có việc húc nhau và thủy thủ Trung Quốc cũng không hề mặc quân phục.

Lần này, có vẻ như Trung Quốc đang leo thang với Việt Nam, sử dụng hơn 130 tàu các loại, trong đó có cả tàu chiến, máy bay để bảo vệ giàn khoan đặt trong vùng biển đặc quyền  của Việt Nam. Thực chất của vấn đề này, Trung Quốc muốn phô trương sức mạnh của mình mà không cần dùng súng đạn. Thành công của họ sẽ lệ thuộc vào việc Việt Nam có rút lui hay không.

Việt Nam có thể sẽ lùi bước – vào lúc này. Hầu hết các loại tàu Việt Nam đặt mua đều đang nằm trong xưởng hoặc đang đóng. Và những tàu đang hoạt động đang bị cơ số đông của hạm đội Nam Hải áp đảo. So về hải – không quân lục này, ưu thế đang thuộc về Trung Quốc.

Hiện tại, lợi thế đang đứng về Trung Quốc. Giải pháp tốt nhất của Việt Nam lúc này là vấn đề pháp lý, đệ đơn kiện Trung Quốc ra tòa án quốc tế về vi phạm luật biển, ngang nhiên đặt giàn khoan vào vùng đặc quyền kinh tế Việt Nam như Philippines đã làm hồi đầu năm.

Trần Trí (theo War is boring)