Hà Tĩnh được Bộ TN&MT đánh giá là một trong những địa phương thực hiện tốt công tác đấu giá khoáng sản trong cả nước. Việc đấu giá mỏ khoáng sản không chỉ góp phần tăng thu ngân sách, hoạt động đấu giá còn tạo “sân chơi” bình đẳng, công bằng, minh bạch giữa các doanh nghiệp.

Ông Nguyễn Văn Thành - Trưởng phòng Khoáng sản Sở TN&MT Hà Tĩnh

Ông Nguyễn Trọng Nghĩa - Trưởng Phòng TN&MT huyện Vũ Quang (Hà Tĩnh): Nhu cầu khoáng sản vật liệu xây dựng thông thường rất lớn

Nhu cầu vật liệu trên địa bàn rất lớn, đặc biệt xây dựng các công trình nông thôn mới, các dự án cần đất san lấp, cát đá… Trước tình hình đó, địa phương đã triển khai, phối hợp với các đơn vị có liên quan đưa vào quy hoạch, đấu giá nhằm đáp ứng nhu cầu.

Ông Nguyễn Trọng Nghĩa - Trưởng Phòng TN&MT huyện Vũ Quang (Hà Tĩnh)

Đặc biệt đất san lấp, cát với lợi thế địa bàn có 30km đường sông, nhiều đồi núi có thể đưa vào quy hoạch các mỏ đất đạt chất lượng. Phát huy lợi thế đó, năm 2021, Hà Tĩnh đã đưa vào đấu giá thành công 1 mỏ đất, 3 mỏ cát trên địa bàn huyện Vũ Quang và đến thời điểm này đã hoàn thành các thủ tục cấp phép, chuẩn bị cho đi vào hoạt động. Các mỏ đất, cát khi đi vào hoạt động không những đáp ứng nhu cầu xây dựng trên địa bàn huyện cũng như các huyện lân cận mà còn góp phần tăng nguồn thu cho ngân sách địa phương.

Tuy rằng nhu cầu lớn, nguồn lực dồi dào nhưng về công tác quản lý Nhà nước, huyện Vũ Quang luôn thực hiện nghiêm ngặt Luật Khoáng sản 2010, không để các doanh nghiệp tự do thực hiện không đúng quy trình. Thời gian qua, chúng tôi cũng đã vào cuộc quyết liệt, yêu cầu các mỏ chấp hành quy định, quy trình khai thác, trường hợp không chấp hành sẽ tạm đình chỉ khai thác. Quan điểm không đánh đổi môi trường để lấy kinh tế.

Mặt khác, qua 12 năm thực hiện Luật Khoáng sản, hiện nay địa phương gặp một số khó khăn. Đơn cử như, xây dựng nông thôn mới chủ yếu từ nguồn đóng góp của người dân, bên cạnh đó nguồn vật liệu sẵn có trên địa bàn rất lớn. Nhưng Luật Khoáng sản không cho phép, tuy rằng rất nhỏ. Chính vì thế huyện cũng kiến nghị các cấp chính quyền nên tháo gỡ vấn đề này.

Ông Nguyễn Ngọc Lân - Phó Trưởng Phòng TN&MT huyện Can Lộc (Hà Tĩnh): Xóa bỏ cơ chế “xin - cho” để tạo nguồn thu cho ngân sách

Can Lộc là địa phương có tài nguyên khoáng sản khá lớn, tập trung chủ yếu ở vùng ven chân núi Hồng Lĩnh và vùng Trà Sơn. Từ năm 2011 đến nay, UBND tỉnh cấp giấy phép cho 11 doanh nghiệp vào đầu tư khai thác, chế biến khoáng sản tại 11 mỏ khoáng sản với tổng diện tích 44,75ha. Các khu vực khai thác, chế biến khoáng sản tập trung chủ yếu ở các xã: Thiên Lộc, Vượng Lộc, Thuần Thiện, Phú Lộc và Thượng Lộc.

Ông Nguyễn Ngọc Lân - Phó Trưởng Phòng TN&MT huyện Can Lộc (Hà Tĩnh)

Theo Luật Khoáng sản 2010, nhằm quản lý tốt tài nguyên khoáng sản ở địa phương, có hai điểm nổi bật đó là quy định cấp giấy phép khai thác khoáng sản qua hình thức đấu giá quyền khai thác khoáng sản và thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản. Trên cơ sở này, cơ bản xóa bỏ cơ chế “xin - cho” vốn đã tồn tại nhiều năm, góp phần tạo nguồn thu cho ngân sách Nhà nước.

Dù vậy, vẫn còn một số hạn chế như, người dân có đất vườn nằm ở ven đồi, chân núi, quá trình làm nhà gặp khó khăn khi có nhu cầu cải tạo, vận chuyển đất dư thừa với số lượng ít để làm nhà. Vậy nhưng, Luật Khoáng sản 2010 chưa quy định cụ thể đối với những đối tượng này, dẫn đến quá trình quản lý khoáng sản đất san lấp ở địa phương gặp nhiều trở ngại.

Mặt khác, một số mỏ khai thác khoáng sản đã hết thời hạn giấy phép nhưng chưa thực hiện các hồ sơ, thủ tục đóng cửa mỏ, phục hồi môi trường theo quy định. Thực tế đang gây ảnh hưởng đến cảnh quan môi trường và mất an toàn cho người và gia súc tại khu vực mỏ nhưng hiện nay chưa có chế tài đủ mạnh để xử lý các doanh nghiệp này.

Ông Mai Quốc Quân - Giám đốc Công ty CP Hồng Vượng: Cần nhìn nhận khách quan để bảo vệ quyền lợi cho doanh nghiệp khai thác

Công ty Cổ phần (CP) Hồng Vượng hoạt động trong lĩnh vực khai thác khoáng sản trên 10 năm nay, tạo công ăn việc làm thường xuyên cho khoảng 100 lao động, thu nhập bình quân đầu người bình quân 8 triệu đồng/tháng, đóng nộp ngân sách hàng năm 3 - 4 tỷ đồng cho địa phương. Công ty cũng không ngừng cải tiến dây chuyền hiện đại để đáp ứng chế biến sâu.

Ông Mai Quốc Quân - Giám đốc Công ty CP Hồng Vượng

Trong hoạt động, Công ty CP Hồng Vượng luôn đề cao đảm bảo an toàn lao động một cách tuyệt đối, đảm bảo công tác bảo vệ môi trường, thực hiện theo cam kết đánh giá tác động môi trường. Bên cạnh đó, Công ty luôn ý thức việc phối với địa phương để vấn đề hoạt động không ảnh hưởng đến môi sinh, môi trường.

Hiện nay thực trạng chung, doanh nghiệp khai thác khoáng sản đang bị ảnh hưởng trực tiếp của tải trọng. Đáng lẽ, vấn đề này thuộc phạm trù của khách hàng, nếu áp dụng cho các đơn vị mỏ gây ảnh hưởng rất lớn về hiệu quả, doanh nghiệp rất khó quản lý, được lợi cho khách hàng thì không đúng theo quy định quản lý Nhà nước, được Nhà nước thì mất khách hàng. Do vậy, cần có sự nhìn nhận khách quan hơn về vấn đề này.

Mặt khác, trong vấn đề thanh, kiểm tra, đơn vị luôn hợp tác chặt chẽ, không những vậy, chúng tôi còn chấp hành nghiêm suốt quá trình hoạt động. Thế nhưng, thực tế công tác thanh tra, kiểm tra hiện nay còn chồng chéo. Chúng tôi cũng mong rằng trong thời gian tới, các cấp chính quyền, sở, ngành cần có những đổi mới trong quản lý, một năm thanh tra, kiểm tra không quá 1 - 2 lần để đảm bảo cho doanh nghiệp dành thời gian điều hành sản xuất, phát triển, nhưng vẫn đáp ứng yêu cầu quy định của pháp luật và quản lý của Nhà nước.