Người dân xã Sơn Mai, huyện Hương Sơn (Hà Tĩnh) không ai không biết cảnh đời bất hạnh và đầy khổ cực của bà Trần Thị Mai (58 tuổi, trú thôn Hội Sơn. Ngày ngày,  người góa phụ ấy đang chống lại bệnh tật trong căn nhà xiêu vẹo có thể đổ sập bất cứ lúc nào, trong khi đó cái ăn, cái học của các con còn đang “bỏ ngỏ”.

Chúng tôi gặp bà trong buổi chiều muộn. Cơn đau hành hạ nhưng bà vẫn phải bươn chải kiếm củ sắn, củ khoai lo cái ăn, cái học cho đứa con trai út. Riêng 2 người con gái do thương mẹ nên đã bỏ học đi làm thêm nhưng rồi chắt bóp cũng chỉ nuôi nổi bản thân, không phụ giúp được gì cho bà.

Ngôi nhà bà Mai nằm heo hút trên một ngọn đồi, chúng tôi phải đi bộ một quãng đường khá dài mới vào đến nơi. Căn nhà như một túp lều, xiêu vẹo có thể đổ sập bất cứ lúc nào và hơn hết trong nhà không có một vật dụng gì giá trị ngoài chiếc giường của bà Mai nằm. Xung quanh nhà là những lá cọ được bà Mai thưng tạm bợ để tránh mưa, tránh nắng.

Sau một lúc tỏ vẻ ái ngại vì có khách lạ đến thăm, bà Mai kể với chúng tôi về cuộc sống khốn cùng và đầy bất hạnh của mình. Trong lúc trò chuyện, khuôn mặt bà Mai đôi lúc nhăn nhó do những cơn đau của căn bệnh thoát vị đĩa đệm đang hành hạ cơ thể.

Bà kể, ngày trước bà xây dựng gia đình với ông Trần Khắc Phú rồi lần lượt hạ sinh 3 đứa con lành lặh, hạnh phúc khôn xiết. Cuộc sống tuy khó khăn, khổ cực nhưng vợ chồng bà luôn động viên nhau lao động để lo cho con cái.

Tưởng rằng, vợ chồng đồng lòng mọi khó khăn rồi cũng sẽ trôi qua, nhưng đến năm 1994 sau khi vượt cạn sinh đứa con trai út được 6 tháng, vợ chồng bà Mai chịu cảnh phu thê chia lìa, chồng bà mất đột ngột bỏ lại 3 đứa con nhỏ khi mà cái ăn, cái mặc còn chưa đủ chứ nói gì đến chuyện học hành.

Kể từ đây, người phụ nữ với ấy tiếp tục những công việc nương rẫy làm thuê làm mướn nặng nhọc để kiếm miếng cơm manh áo cho cả 4 miệng ăn. Bà vắt kiệt sức, quần quật làm việc không một ngày ngơi tay với niềm tin các con sẽ thoát khỏi kiếp nghèo bằng con đường học vấn.

Nhưng rồi, do lao động nhiều, bà Mai bị bệnh thoát vị đĩa đệm, không thể tiếp tục bươn chải lo cho các con. Thương mẹ, hai người con gái phải bỏ học giữa chừng đi vào miền Nam kiếm sống, cuộc sống công nhân không học hành, lao động chân tay không đủ nên hai người con gái cũng không giúp đỡ được cho mẹ. Riêng cậu con trai Bùi Tiến Sỹ ham học lại học rất giỏi nên bà Mai quyết tâm bằng mọi giá vay vốn sinh viên, vay tiền anh em bà con để con có thể được đến trường.

Sức khỏe của bà Mai có những khi nằm liệt giường cả tháng mọi sinh hoạt chỉ biết nhờ vào mấy người bà con trong làng xóm. Thương cảnh mẹ góa con côi, bà con họ hàng và hàng xóm gom góp giúp đỡ được một ít nhưng cũng không đủ cho cái ăn và việc học của đứa con trai út.

Cuộc sống hàng ngày còn lo chưa nổi nên túp lều nơi mẹ con bà Mai đang ở dù đã rách nát, xiêu vẹo và có thể đổ sập bất cứ lúc nào nhưng bà cũng không thể làm được gì. Mỗi lần mưa gió lớn mẹ con bà lại kéo nhau sang nhà hàng xóm xin trú ngụ.