Tai bay, vạ gió

Theo tài liệu của PV, Cty XD I Hà Tĩnh đang khai thác đá tại mỏ Nam Giới, huyện Thạch Hà theo giấy phép khai thác khoáng sản số 3526/GP-UBND ngày 8/12/2008 của UBND tỉnh Hà Tĩnh, cấp bổ sung giấy phép số 1131/GP-UBND ngày 5/4/2011, theo đó, diện tích mỏ của Cty được mở rộng từ 7,3 ha lên 14,3 ha. Ngày 27/2/2014, Cty tiếp tục được UBND tỉnh Hà Tĩnh điều chỉnh nâng công suất khai thác từ 250.000 m 3 /năm lên 420.000 m 3 /năm tại giấy phép số 546/GP-UBND. (Mỏ đá Nam Giới đã tồn tại từ năm 2003, trước đây do HTX Sơn Hà quản lý, sau đó Cty XD I Hà Tĩnh tiếp quản).

Trong khi công việc kinh doanh của doanh nghiệp đang diễn ra bình thường thì ngày 23/4/2015, UBND tỉnh Hà Tĩnh đãban hành quyết định số 1457/QĐ-UB quy hoạch khu vực đất đã cấp mỏ cho Cty thành rừng phòng hộ; đồng thời cũng ngay trong ngày hôm đó, UBND tỉnh Hà Tĩnh có văn bản yêu cầu Cty dừng hoạt động khai thác mỏ. Lý do được đưa ra là do khu vực khai thác mỏ có 5,4 ha “thuộc khoảnh II tiểu khu 297 thuộc đất rừng phòng hộ môi trường”.

Tiếp đó, UBND tỉnh Hà Tĩnh có văn bản số 4202/UBND-NL 2 ngày 21/8/2015 giao Sở Tài nguyên – Môi trường tham mưu UBND tỉnh thu hồi diện tích thuộc đối tượng quy hoạch rừng phòng hộ và điều chỉnh giấy phép khai thác mỏ đã cấp cho Cty XD I Hà Tĩnh.

Vì sao diện tích đất mỏ cấp cho Cty XD I Hà Tĩnh bỗng dưng lại “biến” thành đất rừng phòng hộ tại “khoảnh 2 tiểu khu 279” thay vì “khoảnh 1A tiểu khu 279” như trong tất cả các văn bản đang có trong hồ sơ xin cấp phép khai thác mỏ của Cty? Cần phải nói rõ rằng, “khoảnh 2 tiểu khu 279” nằm trong vùng quy hoạch rừng phòng hộ, không được phép khai thác khoáng sản, còn “khoảnh 1A tiểu khu 279” nằm trên đất rừng sản xuất, được phép thăm dò, khai thác khoáng sản.

Theo ông Trương Văn Trọng, trong quá trình thực hiện các thủ tục xin cấp phép, Cty đã thực hiện chặt chẽ theo Luật khoáng sản và các quy định liên quan của pháp luật, phần diện tích xin cấp mỏ liền kề với mỏ cũ và trong các văn bản đều sử dụng thuật ngữ “mở rộng mỏ”. Trong các văn bản xin mở rộng mỏ, Cty không hề xin cấp mỏ tại vị trí “khoảnh 2 tiểu khu 279”, trong giấy phép cấp mỏ cũng không ghi tên khoảnh, tiểu khu mà giấy phép chỉ cấp theo tọa độ. Mà việc xác định tọa độ, mốc giới cũng như quy hoạch đất thuộc đối tượng nào hoàn toàn là do Sở TNMT, Sở Nông nghiệp và PTNT, Ban quản lý rừng phòng hộ Thạch Hà (nay là BQL Khu bảo tồn thiên nhiên Kẻ Gỗ) và địa phương có đất phối hợp thực hiện để báo cáo UBND tỉnh ra quyết định cấp mỏ. Hơn nữa, mọi thủ tục, hồ sơ đều phải thông qua rất nhiều cấp;“như vậy, các sai sót về vị trí cấp mỏ nếu có xảy ra là do các cơ quan chức năng nói trên gây ra”, ông Trọng khẳng định.

Hai Sở “chỏi” nhau

Sau khi Cty XD I Hà Tĩnh không đồng tình với quyết định dừng khai thác mỏ và có kiến nghị về vị trí cấp mỏ, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã phải chỉ đạo soát xét lại quá trình khảo sát, lập hồ sơ tham mưu đề nghị cấp phép khai thác mỏ cho Cty. Kết quả soát xét cho thấy, liên tục từ năm 2003 đến nay, mỏ đá Nam Giới tồn tại thực tế, được thừa nhận, quản lý, phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của tỉnh Hà Tĩnh qua các thời kỳ. Giấy phép khai thác đá xây dựng số 546/GP-UBND do UBND tỉnh Hà Tĩnh cấp ngày 27/2/2014 cho Cty XD I Hà Tĩnh phù hợp với quy hoạch đến năm 2020 về thăm dò, khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường (cụ thể đến năm 2020, tại xã Nam Giới được quy hoạch 17 ha khai thác khoáng sản đá xây dựng).

Tuy nhiên, tại quy hoạch khoáng sản 2007-2015, có xét đến năm 2020, khu vực cấp mỏ cho Cty XD I Hà Tĩnh không thể hiện là đất sản xuất vật liệu xây dựng, trong quy hoạch ba loại rừng (phê duyệt lần đầu năm 2006) lại thể hiện khu vực này là rừng phòng hộ.

Trong các thời kỳ, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của tỉnh Hà Tĩnh đều đã được các bộ ngành thẩm định, được Chính phủ phê duyệt. Mặt khác, theo quy định của pháp luật, các quy hoạch bảo vệ, phát triển rừng cũng như quy hoạch khoáng sản phải phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Như vậy, lẽ ra Sở TN-MT, Sở Nông nghiệp và PTNT Hà Tĩnh phải căn cứ vào quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất để cập nhật, điều chỉnh các quy hoạch rừng, quy hoạch khoáng sản cho phù hợp nhưng các cơ quan này đã… bỏ quên. Tại xã Thạch Bàn, diện tích đất đã được quy hoạch là đất vật liệu xây dựng, gốm sứ trong quy hoạch sử dụng đất nhưng vẫn được đưa vào rừng phòng hộ môi trường mà chưa được điều chỉnh, nên hậu quả là doanh nghiệp phải trần mình chịu trận!

Hơn nữa, khi kiểm tra thực tế hiện trường, trên vùng đất cấp mỏ cơ bản là đá lộ thiên, nhiều khu vực là đá mồ côi, hệ thực vật chủ yếu là cây sim, một số cây keo và phi lao, bạch đàn được trồng rải rác và dây leo, lùm bụi… chưa đủ yếu tố, điều kiện để xác định là rừng mà thực chất là đất trống, nghèo kiệt.

Vì vậy, việc Sở Nông nghiệp và PTNT Hà Tĩnh nêu tại văn bản 958/SNN-LN ngày 30/5/2015 cho rằng, việc cấp phép mở rộng (với diện tích 7 ha) có 5,4 ha thuộc đối tượng quy hoạch rừng phòng hộ là không chính xácvìtrênthực tế tại khu vực nàyhoàntoànkhông córừng. Thêm nữa, việc Sở đã tham mưu nội dung kết luận về vấn đề này tại văn bản số 4202/UBND-NL 2 ngày 21/8/2015 của UBND tỉnh Hà Tĩnh là chưa phù hợp.

Trước đó, trong khi thực hiện các thủ tục cấp mỏ cho Cty XD Hà Tĩnh, Sở TNMT và Nông nghiệp và PTNT Hà Tĩnh đã tắc trách, thiếu sự phối hợp đồng bộ. Hậu quả là đã xác định sai vị trí trong việc giao đất khai thác mỏ cho doanh nghiệp- đáng lẽ giao mỏ ở vị trí khoảnh “khoảnh 1A tiểu khu 279”(nằm trong khu vực 20 ha rừng sản xuất, không cấm hoạt động khoáng sản) lại giao sang vị trí “khoảnh 2 tiểu khu 279”là đất rừng phòng hộ.

Sau này, khi hậu quả đã xảy ra, các sở này còn bao biện, đổ lỗi cho nhau. Tại Biên bản kiểm tra hiện trường khu vực mỏ đá của Cty được lập ngày 28/5/2015, phía Sở TN-MT nêu quan điểm cho rằng, “việc xác định đất rừng phòng hộ, rừng sản xuất, khoảnh, tiểu khu trên diện tích khảo sát, cấp phép cho Cty CPXD I Hà Tĩnh thuộc trách nhiệm của Sở Nông nghiệp và PTNT”.

“Vị trí khu đất Công ty xin khảo sát thăm dò mở rộng tại biên bản kiểm tra thực địa lập ngày 8/7/2010, đại diện Sở Nông nghiệp và PTNT, Ban quản lý rừng phòng hộ Thạch Hà đã xác định thuộc khoảnh 1A, tiểu khu 279, đối tượng quy hoạch rừng sản xuất”. Đại diện Sở TN-MT cũng cho biết: Trước khi trình UBND tỉnh cấp phép khai thác cho Cty, Sở TN-MT đã có văn bản gửi Sở Nông nghiệp và PTNT xin ý kiến. Sở Nông nghiệp và PTNT có văn bản số 599 ngày 7/3/2011 trả lời, tiếp tục khẳng định: “Khu vực Cty CP XD I Hà Tĩnh xin mở rộng mỏ đá xây dựng thuộc khoảnh 1A, tiểu khu 279, đối tượng quy hoạch rừng sản xuất”.

Như vậy, rõ ràng là Sở Nông nghiệp và PTNT phải chịu trách nhiệm chính trong việc cấp “nhầm” vị trí mỏ cho Cty CP XD I Hà Tĩnh. Tuy nhiên, các cơ quan và cá nhân gây ra sai sót giải quyết về việc này như thế nào, có ai đứng ra nhận trách nhiệm không,… chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin tới bạn đọc.

Thế Vũ