Có những người ra đi đã trở về, có những người cố bám trụ để vớt vát những đồng tiền khó nhọc và không ít những người đã vỡ mộng khi chưa đặt chân đến đất khách, quê người đã bị các lực lượng chức năng bắt giữ vì vượt biên trái phép và lúc đó chân dung những người tổ chức người khác trốn đi nước ngoài trái phép đã bị bại lộ…

5,5 triệu đồng và giấc mộng làm giàu bên kia biên giới

Theo tài liệu của cơ quan điều tra, vào khoảng cuối tháng 2/2013, ông Nguyễn Tiến Huề (SN 1956) ở thôn Hải Bắc, xã Cẩm Nhượng, huyện Cẩm Xuyên nghe tin có chị Trần Thị Hạnh (SN 1969) có thể đưa người lao động sang Trung Quốc mà không phải làm hộ chiếu hay giấy tờ gì nên vợ ông Huề (bà Nguyễn Thị Châu) đặt vấn đề nhờ Hạnh đưa 3 người trong gia đình đi lao động tại Trung Quốc. Gồm ông Huề, bà Châu và Nguyễn Tiến Ngọc (con trai ông Huề), trong đó bà Châu là người có hộ chiếu, còn ông Huề và anh Ngọc thì không. Hạnh đồng ý đưa đi nhưng chi phí một người là 5.500.000 VNĐ.

Cũng thời gian trên, anh Hậu (ở thôn Bắc Hải, xã Cẩm Nhượng, huyện Cẩm Xuyên) đã sang nhà Hạnh đặt vấn đề xin Hạnh đưa đi lao động tại Trung Quốc. Hậu nộp cho Hạnh số tiền là 5,5 triệu. Hạnh hứa sang Trung Quốc lao động mức lương từ 5,5 triệu đến 8 triệu đồng, thời gian lao động lâu dài, khi nào muốn về thì liên lạc với Hạnh để đưa về. Sau đó, Hạnh tổ chức cho những người này ra Móng Cái, Quảng Ninh.

Sau đó Hạnh gọi điện cho một người đàn ông chạy xe ôm chở ông Huề và anh Ngọc từ bến xe Móng Cái xuống bến đò số 3 Hải Yến, để vượt sông Ka Long qua biên giới Trung Quốc, rồi mua vé để hai bố con ông Huề sang bên kia biên giới với giá 100 NDT (tương đương với 348.000 VNĐ). Còn Hạnh, bà Châu và anh Hậu có hộ chiếu nên Hạnh làm thủ tục qua Cửa khẩu xuất cảnh theo diện du lịch với thời hạn 30 ngày. Khi hai bố con ông Huề qua được sông Ka Long thuộc đất Trung Quốc thì Hạnh bố trí một người đàn ông Trung Quốc tên là A Mính đến chở, sau đó, 5 người gặp nhau tại huyện Huây Châu, tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc. A- Mính đã liên hệ với ông chủ Công ty làm bóng đèn đến đón Ông Huề, bà Châu, anh Ngọc vào làm việc. Còn anh Hậu được đón làm việc tại xưởng gỗ.

Đối tượng Trần Thị Hạnh

Đến cuối tháng 5/2013 do sức khỏe, ông Huề yêu cầu Hạnh đưa về. Trước khi về ông Huề phải đưa cho cho Hạnh số tiền là 800 NDT (tương đương 2,7 triệu đồng) tiền chi phí tàu xe. Khi về đến bến xe Tung Hinh, Hạnh thuê một người đàn ông không rõ tên và địa chỉ dùng xe lam chở ông Huề xuống bến sông rồi mua vé đò cho ông Huề vượt sông về biên giới Việt Nam với số tiền 150 NDT (tương đương với 520 nghìn đồng). Khi ông Huề qua sông thì Hạnh gọi điện cho người xe ôm lần trước đến chở ông Huề lên bến xe Móng Cái với giá 50 nghìn đồng, sau đó Hạnh và ông Huề bắt xe về quê.

Với cách làm tương tự, ngày 22/3/2013, Hạnh đã đưa Nguyễn Thị Hường (SN1965) và Ngô Thị Chuyên (SN1963) trú tại xã Cẩm Nhượng, Cẩm Xuyên trốn đi lao động trái phép tại Trung Quốc. Tuy nhiên lao động được hơn 4 tháng, ngày 8/7/2013 Hường và Chuyên yêu cầu Hạnh đưa về Việt Nam.

“Quá tam ba bận” đến lần thứ ba, Hạnh đã bị các cơ quan chức năng bắt giữ vì tổ chức đưa người khác trốn đi nước ngoài trái phép. Đó là vào tháng 7/2013, Hạnh đưa Nguyễn Tiến Lưu, trú tại Thị trấn Cẩm Xuyên; Chu Văn Long, Phan Hoàng Thuận trú tại xã Cẩm Dương, Cẩm Xuyên đi lao động tại Trung Quốc với giá 5,5 triệu đồng. Ngày 18/7, Hạnh đưa 3 người đến Móng Cái, Quảng Ninh, sau đó Hạnh gọi điện cho Phạm Văn Long (SN 1972) trú tại Móng Cái, Quảng Ninh làm nghề chạy xe ôm đến Móng Cái chở Long và Thuận xuống bến đò cây số 3 Hải Yến, Móng Cái, Quảng Ninh rồi mua vé đò qua sông Ka Long cho Long và Thuận vượt qua biên giới Trung Quốc. Sau đó Phạm Văn Long gọi thêm Lý Quang Sáng (SN 1989) trú tại Móng Cái, Quảng Ninh đến chở. Khi Phạm Văn Long và Lý Quang Sáng chuẩn bị đưa Long và Thuận xuống đò thì bị lực lượng Biên phòng phát hiện và bắt giữ. Còn Hạnh và Lưu có hộ chiếu nên đi qua Cửa khẩu, khi Hạnh đang làm thủ tục xuất cảnh thì bị lực lượng Biên Phòng tiến hành kiểm tra hành chính và đưa về Đồn Biên phòng Bắc Sơn, Quảng Ninh làm việc. Mọi việc bị vỡ lỡ, các lực lượng chức năng đã kịp thời chặn đứng một “vòi bạch tuộc” chuyên đưa người sang nước ngoài trái phép. Theo lời khai của Trần Thị Hạnh, trong thời gian từ tháng 3 đế tháng 7/2013, Hạnh đã đưa 8 người sang nước ngoài lao động.

“Nóng” tình trạng tổ chức người khác trốn đi nước ngoài trái phép

Trao đổi với chúng tôi Đại tá Trần Việt Phúc – phó thủ trưởng Cơ quan an ninh điều tra Công an Hà Tĩnh cho biết, thời gian vừa qua, tình trạng người lao động nông thôn nhất là các địa bàn vùng ven biển của huyện Cẩm Xuyên, huyện Kỳ Anh đi lao động trái phép ở nước ngoài tăng đột biến, làm ảnh hưởng đến tình tình ANTT. Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Bộ Công an, cơ quan an ninh điều tra Công an Hà Tĩnh vừa phối hợp với Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Phú Thọ, Phòng Quản lý Xuất nhập cảnh Công an tỉnh Lạng Sơn, Bộ đội biên phòng Hà Tĩnh, Công an huyện Cẩm Xuyên điều tra, làm rõ các đường dây, ổ nhóm tổ chức đưa người trốn đi nước ngoài trái phép nói chung và trốn sang Trung Quốc lao động trái phép nói riêng.

Đối tượng Nguyễn Xuân Đức tại Cơ quan điều tra

Theo kết quả điều tra, đầu năm 2013, tại Phú Thọ, sau khi trao đổi bàn bạc với Nguyễn Bá Long, (SN 1988) trú tại xã Hiền Lương, huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ, Trần Văn Đồng (SN 1979) ở Cẩm Nhượng, Cẩm Xuyên đã về quê Cẩm Xuyên tìm, lôi kéo, nhận tiền 17 người, tổ chức cho số người này ra Hà Nội. Còn Long tìm được 7 người ở Phú Thọ. Ngày 26/2/2013, Đồng và Long tổ chức cho 24 người này lên Biên giới Lạng Sơn, sau đó vượt biên giới trốn sang Trung Quốc. Ngày 28/2 trong lúc Nguyễn Bá Long và Trần Văn Đồng đưa dẫn 24 người lao động đi sâu vào nội địa Trung Quốc thì bị Công an Trung Quốc bắt và giam giữ 75 ngày. Ngày 15/5, Công an Trung Quốc trao trả số người trên về Việt Nam qua cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị – Lạng Sơn. Sau quá trình điều tra, ngày 3/8, Cơ quan An ninh điều tra Công an Hà Tĩnh đã ra quyết định khởi tố 2 bị can Nguyễn Bá Long và Trần văn Đồng về tội tổ chức người khác trốn đi nước ngoài trái phép.

Cũng thời gian này, Cơ quan An ninh điều tra Công an Hà Tĩnh đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Nguyễn Xuân Đức (SN 1982), ở xã Cẩm Nhượng, huyện Cẩm Xuyên về tội “tổ chức người khác trốn đi nước ngoài trái phép”. Kết quả điều tra bước đầu xác định, từ tháng 6 năm 2012 đến tháng 2 năm 2013, Nguyễn Xuân Đức đã 3 lần tổ chức đưa 11 người đều trú tại xã Cẩm Nhượng, huyện Cẩm Xuyên, không có giấy tờ, hộ chiếu vượt biên trốn sang Trung Quốc trái phép. Hiện đã có 3 người vượt biên quay về Việt Nam, số còn lại đang ở Trung Quốc Trái phép.

Nước mắt muộn màng và những hệ lụy…

Chúng tôi gặp Nguyễn Xuân Đức (SN 1982) ở xã Cẩm Nhượng, huyện Cẩm Xuyên khi đang bị giam giữ tại Trại tạm giam Công an tỉnh chờ ngày ra xét xử. Trông Đức trắng, thư sinh, hiền lành. Đức nói với chúng tôi trong nước mắt: “em ân hận lắm”. Chúng tôi hiểu, giọt nước mắt muộn màng của Đức, một thanh niên mới bước qua tuổi 30, khi cánh cửa cuộc đời đang rộng mở phía trước, khi vợ Đức mới sinh cho anh một đứa con kháu khỉnh. Nhưng vì đồng tiền, vì mưu sinh, Đức đã làm một việc sai trái, vi phạm pháp luật phải truy cứu trách nhiệm hình sự. Đức kể: trước đây có làm việc cho công ty Trung Quốc đóng trên địa bàn Hà Tĩnh, có quen một số người bạn nước ngoài nên họ “nhờ” tìm lao động nên từ đó Đức đã sa vào con đường này lúc nào không hay. Mỗi người Đức chỉ lấy chi phí đưa qua biên giới là 4 triệu đồng.

CBCS phòng An ninh điều tra nghiên cứu các tài liệu liên quan

Với Trần Thị Hạnh cũng vậy, trước đây Hạnh đã từng làm việc tại khu công nghiệp của một số tỉnh phía Nam, có quen một số người Trung Quốc, từ đó, Hạnh làm người cung cấp lao động trái phép cho các công ty Trung Quốc trái phép. Và, hầu hết những người Hạnh đưa đều là những người ngư dân bám biển tại làng quê Cẩm Nhượng, Cẩm Xuyên. Hạnh phân bua rằng, cuộc sống miền biển khó khăn, vất vả, những người nông dân ở đây muốn có một công ăn việc làm với thu nhập cao hơn để ổn định cuộc sống. Thế rồi, Hạnh đã lần lượt đưa họ sang bên kia bên giới. Người trở về, người còn ở lại, một số người bị Cảnh sát nước ngoài bắt giữ vì nhập cảnh trái phép. Cuộc sống của những người lao động “chui” vốn đã khó khăn ở tấc đất quê hương nay càng bất an ơn khi ở đất khách quê người.

Trong số danh sách những người nhập cảnh trái phép bị Cảnh sát Trung Quốc bắt giữ, trong đó có nhiều lao động của tỉnh Hà Tĩnh, như: Phạm Đình Lĩnh (SN 1976); Trần Đình Thông (SN 1994), Nguyễn Văn Thành (SN 1982), Lương Văn Thân (1976), Nguyễn Văn Luyến (1963) Nguyễn Đình Công (SN 1991) đều trú ở xã Kỳ Ninh, huyện Kỳ Anh…

Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết, tình trạng lao động xuất cảnh trái phép sang Trung Quốc xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Nguyên nhân chủ yếu vẫn là do đời sống của người dân ven biển trong mấy năm gần đây gặp nhiều khó khăn, thiếu việc làm. Nguồn lao động ở địa phương khá dồi dào, nhưng phần lớn vẫn là lao động trình độ phổ thông, chất lượng lao động thấp nên chỉ đáp ứng được trong điều kiện làm việc nhất định. Hơn nữa, người lao động khó đáp ứng nếu đi bằng con đường xuất khẩu lao động (chính ngạch) vì phải đóng mức chi phí cao hơn, đòi hỏi phải có trình độ ngoại ngữ, tay nghề chuyên môn theo yêu cầu của người sử dụng lao động, nghiêm ngặt về giờ giấc, đi lại… nên một số người lựa chon con đường “lao động chui”. Nhưng trước hết, phải thấy rằng vượt biên trái phép là vi phạm pháp luật; nhập cảnh trái phép cũng là vi phạm pháp luật. Vì lẽ đó, khi có tai nạn hay rủi ro xảy ra thì rất khó để có thể chính quyền nước ta can thiệp hay bảo hộ cho người lao động vượt biên trái phép. Người lao động sang nơi đất khách, quê người có thể bị bóc lột sức làm việc; chị em phụ nữ có thể bị bán vào những ổ mại dâm… và hàng loạt nguy cơ tiềm ẩn khác.

Có thể thấy nhu cầu tìm việc làm để có thu nhập cao là hết sức chính đáng với người dân nhất là với đồng bào vùng nông thôn còn gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, đi lao động bằng cách vượt biên trái phép là hành vi vi phạm pháp luật. Bên cạnh đó là hàng loạt các nguy cơ, hệ lụy kéo theo. Các cấp ủy, chính quyền từ huyện cần vào cuộc chỉ đạo quyết liệt, phối hợp với các lực lượng công an, đồn biên phòng và các tổ chức đoàn thể chính trị xã hội kịp thời ngăn chặn không để tăng thêm số lao động xuất cảnh trái phép; đồng thời thông qua số lao động đã trở về nước để kêu gọi số lao động đang sống và làm việc ở nước ngoài. Kết hợp với việc tăng cường quản lý lao động tại địa phương. Sâu sát, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, nhu cầu, đấu mối cho số lao động này có việc làm và thu nhập ổn định tại địa phương. Đối với những lao động tự do đi theo kênh môi giới cần có biện pháp ngăn chặn, quản lý hộ tịch, hộ khẩu. Ngoài ra, tại các vùng biên, vùng giáp ranh, cần tăng cường quản lý chặt chẽ về an ninh hơn nữa để hạn chế tình trạng lao động vượt biên trái phép bằng con đường tiểu ngạch. Song, vấn đề cốt lõi vẫn là thay đổi nhận thức, để người lao động hiểu rằng, bản thân họ có thể “đổi đời” ngay trên chính mảnh đất quê hương mình.

Hiện nay Công an Hà Tĩnh đang tập trung điều tra mở rộng vụ án, bóc gỡ các đường dây, ổ nhóm tổ chức đưa người trốn đi nước ngoài trái phép để xử lý nghiêm minh trước pháp luật, nhằm ngăn chặn tình trạng đưa người trốn đi Trung Quốc, Ăng gô la trái phép nói riêng và trốn đi các nước khác nói chung, để ổn định tình hình tại địa phương và bảo đảm quyền lợi chính đáng cho người lao động./.

Điều 275: Bộ luật hình sự quy định “Tội tổ chức, cưỡng ép người khác trốn đi nước ngoài hoặc ở lại nước ngoài trái phép”.

1) Người nào tổ chức, cưỡng ép người khác trốn đi nước ngoài hoặc ở lại nước ngoài trái phép nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 91 của Bộ luật này, thì bị phạt tù từ hai năm đến bảy năm.

2) Phạm tội nhiều lần hoặc gây hậu quả nghiêm trọng hoặc rất nghiêm trọng, thì bị phạt tù từ năm năm đến mười hai năm.

3) Phạm tội gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng thì bị phạt tù từ mười hai năm đến hai mươi năm.

Xuân Lý – Đình Vũ

CAHT