Đêm 15/7, Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Trung Quốc (CNPC) thông báo kết thúc hoạt động thăm dò dầu khí của giàn khoan Hải Dương 981 hạ đặt trái phép trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, khi bão Thần Sấm đang tiến vào khu vực này.

Trung Quốc rút giàn khoan 981 sau 2,5 tháng hạ đặt trái phép trên vùng biển Việt Nam. Ảnh: Tân Hoa xã

Đại diện CNPC trả lời Tân Hoa Xã rằng, các phân tích sơ bộ về dữ liệu địa chất cho thấy tại khu vực này có những điều kiện cơ bản và khả năng để khai thác dầu khí. Tuy nhiên, việc thử nghiệm khai thác chưa thể tiến hành cho đến khi hoàn tất đánh giá toàn diện các dữ liệu. Yếu tố thời tiết cũng là nguyên nhân CNPC chưa thử nghiệm khai thác, do tháng 7 là khởi điểm mùa mưa bão.

Một chuyên gia địa chất dầu khí thuộc Viện Kỹ thuật Trung Quốc cho rằng, nước này rút giàn khoan là để bảo vệ an toàn tính mạng cho công nhân Trung Quốc đang làm việc trên giàn khoan, cũng như trang thiết bị của giàn khoan này trong thời điểm mùa bão đang bắt đầu ở Biển Đông.

VTV: 60 tàu TQ hộ tống giàn khoan 981 rút khỏi vị trí hạ đặt

Từ 21h ngày 15/7, giàn khoan Hải Dương 981 đã bắt đầu dịch chuyển theo hướng 330 độ Bắc Tây Bắc với tốc độ khoảng 4-4,2 hải lý mỗi giờ.

Tuy nhiên, trao đổi với phóng viên sáng sớm 16/7, thiếu tướng Lê Văn Cương – nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược (Bộ Công an) khẳng định, giàn khoan Hải Dương 981 có chế độ ổn định rung lắc khá tốt nên không phải vì bão mà Trung Quốc rút.

Theo tướng Cương, hành động rút giàn khoan 981 có thể nằm trong chiến lược, kế hoạch của Trung Quốc chứ  không phải do bão hay do Nghị quyết mới đây của Mỹ về yêu cầu trả nguyên hiện trạng Biển Đông như trước khi họ hạ đặt giàn khoan trái phép trong thềm lục địa của Việt Nam.

Thiếu tướng Lê Văn Cương. Ảnh: Lê Hiếu.

Nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược Bộ Công an lo ngại, giai đoạn tiếp theo mới là nguy hiểm vì họ có thể sẽ kéo giàn khoan khác vào thế chỗ giàn khoan 981.

“Đừng nghĩ Trung Quốc rút nghĩa là bỏ chạy. Trung Quốc có thể sẽ kéo một giàn khoan khác nhỏ hơn, hiệu quả hơn hoặc thậm chí kéo 2-3 giàn khoan cùng một lúc và có thể ký hợp đồng với nước ngoài cùng khai thác dầu khí”, tướng Cương lo ngại.

Cách đây 2 tháng thiếu tướng Lê Văn Cương đã dự đoán Trung Quốc sẽ tự động rút giàn khoan Hải Dương 981 với lý do đơn giản là: nhiệm vụ thăm dò dầu khí đã xong.

Trong khi đó, trả lời Tuổi Trẻ sáng 16/7, đại tá Ngô Ngọc Thu, Phó tư lệnh, Tham mưu trưởng Bộ tư lệnh Cảnh sát biển cho hay, từ 21h ngày 15/7 lực lượng Cảnh sát biển đã ghi nhận có sự chuyển dịch của giàn khoan so với vị trí cũ. Qua theo dõi thấy giàn khoan này di chuyển ổn định về hướng bắc tây bắc, với tốc độ 3-4 hải lý/giờ. Đến sáng sớm hôm nay, nó đã di chuyển được khoảng 30 hải lý so với vị trí cũ.

Đại tá Ngô Ngọc Thu cho biết, lực lượng Cảnh sát biển vẫn tiếp tục theo dõi sát sao sự di chuyển của giàn khoan. Tuy nhiên Cảnh sát biển vẫn chưa thể trả lời câu hỏi giàn khoan này rút khỏi vị trí cũ đi về phía Bắc là vì lý do trốn tránh bão Rammansun hay vì một lý do nào khác.

Không loại trừ lý do Trung Quốc di chuyển về phía đảo Hải Nam để tránh bão, thiếu tướng Nguyễn Quang Đạm – Tư lệnh Cảnh sát Biển Việt Nam cho Zing.vn biết, phía Việt Nam cũng đã lên phương án, nếu bão lớn, gây nguy hiểm sẽ cho rút hết tàu về để đảm bảo an toàn.

“Để đưa giàn khoan Hải Dương 981 đến được đảo Hải Nam, Trung Quốc phải mất khoảng 2 ngày”, tướng Đạm nhận định.

Còn ông Hà Lê, Phó cục trưởng Cục Kiểm ngư cho hay, theo chỉ đạo của Ủy ban Phòng chống lụt bão Trung ương, các tàu cá của Việt Nam đã “rục rịch” rút vào bờ từ ngày 15/7. Dự kiến hôm nay toàn bộ tàu cá sẽ được rút khỏi biển Đông để tránh bão. Các tàu thực thi pháp luật của Việt Nam cũng đã có kế hoạch rút vào bờ.

“Sáng nay, toàn bộ tàu cá, tàu hải cảnh, hải giám… của Trung Quốc đã rút hết cùng giàn khoan. Chúng tôi vẫn có lực lượng theo dõi sát sao mọi động thái của giàn khoan Hải Dương 981 và cập nhật liên tục tình hình trên biển Đông”, ông Lê nói và cho biết thêm, hiện giàn khoan này đã dịch chuyển cách vị trí cũ khoảng 40 hải lý.

Sau 2 tháng rưỡi kéo giàn khoan Hải Dương 981 vào hạ đặt trái phép trên vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, Trung Quốc đã đào hai giếng ở 2 vị trí khác nhau và khẳng định đã tìm thấy dấu hiệu mỏ khí đốt và dầu khí.

Nguyễn Vũ