Trụ sở Bộ Ngoại giao trên đường Lê Quang Đạo, Hà Nội - Ảnh: NAM TRẦN

Thanh tra Chính phủ vừa công bố kết luận thanh tra dự án xây dựng trụ sở làm việc Bộ Ngoại giao trên đường Lê Quang Đạo, Hà Nội.

Buổi công bố kết luận thanh tra do ông Nguyễn Mạnh Cường, Cục trưởng Cục XI, chủ trì và có sự tham gia của đại diện Bộ Ngoại giao.

Tại buổi công bố, ông Cường cho biết Cục Thanh tra, Giải quyết khiếu nại, tố cáo lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch, ngoại giao (Cục XI) mới được thành lập từ tháng 6-2025, khi có đề án chuyển thanh tra các bộ ngành về Thanh tra Chính phủ.

Cục XI là đơn vị được giao nhiệm vụ thực hiện cuộc thanh tra dự án đầu tư xây dựng trụ sở Bộ Ngoại giao.

Quá trình triển khai dự án có nhiều thiếu sót, khuyết điểm, vi phạm

Theo kết luận, trụ sở mới Bộ Ngoại giao được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư xây dựng từ năm 2007, với mục tiêu xây dựng công trình trụ sở mới kiên cố, công năng hiện đại, mang bản sắc văn hóa dân tộc, xứng đáng là trụ sở của cơ quan đầu não về đối ngoại, xứng tầm với khu vực Đông Nam Á.

Tuy nhiên quá trình triển khai dự án đã có nhiều thiếu sót, khuyết điểm, vi phạm, dẫn đến dự án bị chậm tiến độ, đến nay vẫn chưa hoàn thành toàn bộ công trình, không đạt được mục tiêu đề ra, gây lãng phí, nguy cơ thiệt hại ngân sách nhà nước, kết luận nêu.

Về vi phạm quy định đấu thầu, kết luận chỉ rõ Hội đồng thi tuyển phương án kiến trúc đã tự ý thay đổi mức điểm tối thiểu từ 70 điểm xuống 60 điểm để đưa tên đơn vị tư vấn đã bị loại vào xếp loại.

Công ty của Hàn Quốc chỉ đạt 68 điểm thì được lựa chọn, trong khi công ty của Đức đạt giải cao nhất 78,2 điểm thì lại bị loại. Việc này bị kết luận đã vi phạm quy chế làm việc của hội đồng.

Dự án xây trụ sở mới Bộ Ngoại giao có mức đầu tư hơn 4.000 tỉ bị chậm tiến độ hơn 10 năm - Ảnh: NAM TRẦN

Kết luận nêu lãnh đạo Bộ Ngoại giao đã căn cứ vào các tiêu chí không có trong quy định để quyết định việc lựa chọn phương án của Công ty Heerim của Hàn Quốc làm căn cứ để lựa chọn nhà thầu tư vấn không đủ năng lực thực hiện, có nhiều vi phạm ở giai đoạn sau, gây thiệt hại và lãng phí ngân sách nhà nước.

Thanh tra cũng phát hiện nhiều vi phạm về lập dự án, thiết kế xây dựng và lập tổng dự toán công trình. Giá trị tư vấn lập dự án đầu tư được Bộ Ngoại giao phê duyệt là 78 tỉ đồng bị xác định cao gấp 14,9 lần so với thuê tư vấn trong nước.

Việc lập, thẩm định tổng mức đầu tư điều chỉnh lên 6.988 tỉ bị xác định có nhiều nội dung thiếu căn cứ. Đặc biệt giá trị khối lượng phát sinh do tính chất đặc thù của công trình 1.584 tỉ nhưng Ban quản lý dự án chưa có tài liệu chứng minh và không giải trình được "tính chất đặc thù này".

Thanh tra kết luận trách nhiệm để xảy ra các thiếu sót, khuyết điểm, vi phạm trên thuộc về Bộ trưởng, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao phụ trách dự án, Ban quản lý dự án và các tổ chức, cá nhân liên quan.

Thanh tra Chính phủ đã chuyển thông tin hồ sơ, tài liệu những vụ việc có dấu hiệu vi phạm các quy định pháp luật về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, vi phạm quy định về đầu tư xây dựng công trình gây hậu quả nghiêm trọng và vi phạm về quản lý sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát lãng phí sang Bộ Công an xem xét, xử lý.

Ngoài ra, cơ quan thanh tra còn kết luận việc để dự án dừng thi công theo từng giai đoạn và kéo dài hơn 10 năm gây lãng phí số vốn nhà nước đã chi cho dự án hơn 4.000 tỉ đồng.

Nguy cơ gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng

Theo kết luận thanh tra, dự án đã bị chậm tiến độ hơn 10 năm, qua bốn lần điều chỉnh, thời gian hoàn thành được gia hạn điều chỉnh từ 2014 đến 2025, nhưng đến nay dự án vẫn không đạt được mục tiêu đề ra và có nguy cơ gây lãng phí.

Lãng phí do dự án chậm tiến độ, ngừng thi công làm phát sinh chi phí. Lãng phí do nguồn vốn được cấp nhưng không dùng hết…, kết luận nêu.

Theo thanh tra, trách nhiệm để xảy ra tình trạng dự án chậm tiến độ, hiện nay chưa hoàn thành có nguy cơ gây lãng phí ngân sách nhà nước ở một số nội dung thuộc về Bộ trưởng, Thứ trưởng phụ trách dự án, phụ trách Cục Quản trị - Tài vụ và các tổ chức, cá nhân có liên quan.

Những vi phạm của Bộ Ngoại giao, Ban quản lý dự án, Cục Quản trị - Tài vụ, các tổ chức, cá nhân liên quan, theo kết luận thanh tra là "cố ý, kéo dài, được xác lập ngay từ khi chuẩn bị lập dự án đầu tư".

"Vi phạm có tính chất mức độ lớn, gây hậu quả hoặc nguy cơ gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, ảnh hưởng xấu đến hoạt động của cơ quan nhà nước và uy tín của Bộ Ngoại giao", kết luận nêu.

Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ trưởng Bộ Ngoại giao tổ chức kiểm điểm để xử lý trách nhiệm và có hình thức xử lý nghiêm theo quy định pháp luật đối với tập thể, cá nhân theo từng thời kỳ liên quan đến các thiếu sót, vi phạm được nêu trong kết luận.

Tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với Ban quản lý dự án, Cục Quản trị - Tài vụ, người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu đơn vị (theo từng thời kỳ) có liên quan đến khuyết điểm, vi phạm.

Kiến nghị Kiểm toán Nhà nước kiểm toán việc lập dự toán tổng mức đầu tư để làm căn cứ tiếp tục thực hiện và quyết toán dự án.

Thanh tra Chính phủ chuyển kết luận đến Ủy ban Kiểm tra Trung ương để xem xét xử lý theo thẩm quyền. Quá trình thực hiện kết luận, nếu phát hiện vi phạm pháp luật hình sự gây thiệt hại tài sản thì các đơn vị cần chuyển thông tin đến cơ quan điều tra để xem xét, xử lý.

Tác giả: Thân Hoàng

Nguồn tin: Báo Tuổi Trẻ