Nhiều học sinh lo lắng, băn khoăn

Câu văn nghị luận trong đề thi tốt nghiệp năm 2013 bình luận về hành động cứu 4 người bị đuối nước của học sinh Nguyễn Văn Nam được đánh giá là thực tế, gần gũi với học sinh.

Và trong buổi tổng kết kỳ thi tốt nghiệp THPT năm học 2012 – 2013, Thứ trưởng Bộ GD khẳng định với báo chí rằng, đề Văn mở thì chấm sẽ mở, chỉ cần các em bảo vệ quan điểm, ý kiến của mình bằng những lập luận chặt chẽ là được.

Tuy nhiên, ngay sau đó, Bộ cũng ra hướng dẫn chấm bài thi là “Không cho điểm những bài làm có suy nghĩ lệch lạc, tiêu cực”. Điều này lại khiến nhiều thí sinh hoang mang, không yên tâm về cách làm bài của mình trong câu nghị luận đó và gây tranh cãi không ít về sự mâu thuẫn trong chính đáp án và khẳng định của lãnh đạo Bộ GD.

Lý giải điều này, thầy giáo Nguyễn Hoàng Khắc Hiếu – Thạc sỹ Tâm lý ĐH Sư phạm TP.HCM cho biết: “Nhiều em đang lo lắng bởi đã bày tỏ ý kiến mang tính cảnh báo rằng “cứu người cũng phải lượng sức mình, cứu người phải có kỹ năng để không mất cả tính mạng”.

Ý kiến này không có trong đáp án của Bộ GD&ĐT. Bộ cũng ra hướng dẫn chấm bài là “Không cho điểm những bài làm có suy nghĩ lệch lạc, tiêu cực”.

Tuy nhiên, thế nào là suy nghĩ lệch lạc, tiêu cực thì không đưa ra tiêu chuẩn nên sẽ phụ thuộc vào sự chủ quan của người chấm”.

Theo đánh giá của thí sinh Phan Quỳnh Hương (cựu 12 chuyên Văn, Trường THPT Chu Văn An) thì đề thi hay nhưng khó để viết hay. Hương cho rằng, đây thuộc dạng đề mở và nhiều bạn có quan điểm khác nhau.

Phan Quỳnh Hương (THPT Chu Văn An) đánh giá câu nghị luận xã hội năm nay mở, hay nhưng sẽ có nhiều quan điểm khác nhau.

Bản thân Hương cũng có phần chút lo lắng vì trong bài làm của mình, ngoài đưa ra quan điểm đánh giá cao hành động dũng cảm, lên án thói vô cảm trong xã hội hiện nay, Hương còn phản đề nhỏ “lòng dũng cảm là chưa đủ”, mà cần có năng lực, trong khả năng bản thân. Và ý này không có trong đáp án chấm thi của Bộ GD… Điều này gây nhiều tranh cãi trong đáp án đề thi Văn năm nay.

Về vấn đề này, thí sinh Nguyễn Việt Anh (dự thi tại Hội đồng thi THPT Thường Tín, Hà Nội) cho rằng, “Câu này đòi hỏi học sinh cần có thái độ sống và suy nghĩ sâu sắc. Em lo lắng Hội đồng chấm thi sẽ không cho điểm phần phản biện của nhiều bạn. Và theo em, rất ít bạn có suy nghĩ lệch lạc và không ủng hộ, ca ngợi hành động dũng cảm của Nam”.

Cần chấm điểm theo hai hướng

Đề cập đến trường hợp, một thí sinh đưa ra quan điểm cá nhân của mình không đồng tình với hành động cứu người và có lập luận chặt chẽ để bảo vệ quan điểm đó, liệu có được cho điểm hay không, thí sinh Quỳnh Hương khẳng định rằng, lòng dũng cảm là vô cùng đáng quý, đáng khâm phục đặc biệt là trong hoàn cảnh báo chí đang lên án thói vô cảm của người Việt hiện nay.

“Vì vậy, theo em nếu học sinh nào có thái độ tiêu cực, cách nhìn phiến diện về hành động của Nguyễn Văn Nam thì không nên cho điểm. Bởi hành động đó nêu cao truyền thống đạo lý xã hội của người Việt Nam và bạn nào có cái nhìn sai lệch nghĩa sẽ không được điểm”, Hương nêu rõ.

Cũng đồng tình với ý kiến đó, quan điểm của thí sinh Việt Anh là không nên cho điểm những bài văn theo hướng phiến diện như thế bởi nếu cho điểm…chẳng phải là khích lệ thói vô cảm của xã hội?

Còn bản thân Thạc sỹ Tâm lý Khắc Hiếu bày tỏ rất ủng hộ câu nghị luận đề Văn tốt nghiệp bởi đó là vấn đề không chỉ thời sự mà còn chạm được vào trái tim và khơi gợi những suy nghĩ tích cực của các em.

Thầy giáo Nguyễn Hoàng Khắc Hiếu cho rằng, Bộ GD nên có văn bản bổ sung, giải thích rõ về hơn tiêu chuẩn để xác định ranh giới giữa suy nghĩ lệch lạc tiêu cực để học sinh thấy yên tâm hơn.

Tuy nhiên, thầy Khắc Hiếu thẳng thắn cho biết, nếu nhìn dưới góc độ tâm lý, cho rằng ý kiến bài làm theo hướng suy nghĩ lệch lạc, tiêu cực mà đáp án Bộ đề cập ở đây là:

“Những bài làm trình bày quan điểm phủ nhận hoàn toàn sự dũng cảm của em Nam và xem hành động cứu người ấy là hành động ngu ngốc, sai lầm. Trong trường hợp đó, người chấm sẽ không cho điểm vì học sinh có cái nhìn quá phiến diện và tiêu cực. Nhưng mình nghĩ, tỷ lệ những em có thái độ tiêu cực như vậy sẽ rất ít”.

Và theo thầy Hiếu, Hội đồng chấm thi nên chấm điểm theo hai hướng: Thứ nhất, ca ngợi hành động dũng cảm của em Nam liều mình cứu 5 em nhỏ. Thứ 2, vừa ca ngợi nhưng cũng cảnh báo rằng cứu người cần lượng sức mình, biết cực hạn của mình ở đâu để quyết định nên tiếp tục hay phải tìm cách khác.

“Để giảm bớt lo lắng, tranh cãi về đề thi này, Bộ nên có văn bản bổ sung giải thích rõ hơn tiêu chuẩn để xác định ranh giới giữa suy nghĩ nào là lệch lạc tiêu cực còn suy nghĩ nào là phản biện tích cực để người chấm cũng chấm rõ ràng hơn, học sinh cũng thấy yên tâm hơn về bài làm của mình”, thầy Hiếu kiến nghị.

Câu 2 (3 điểm) – thí sinh bày tỏ quan điểm về hành động dũng cảm cứu người của học sinh Nguyễn Văn Nam – yêu cầu về kiến thức cần đạt được là “thí sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng phải bám sát yêu cầu của đề bài, cần làm rõ được những ý chính” mà đáp án đưa ra với ba-rem điểm cụ thể.

Hướng dẫn chấm thi như sau:

Nêu vấn đề nghị luận: Giới thiệu hiện tượng Nguyễn Văn Nam (0,5 điểm).

Phân tích: Cảm phục trước hành động quên mình cứu người của Nguyễn Văn Nam. Đây là tấm gương sáng cho thanh niên cả nước học tập (0,5 điểm).

Hành động này thể hiện tấm lòng nhân ái của một nhân cách đặc biệt; một phẩm chất đạo đức cao đẹp đã được tu dưỡng, học tập, rèn luyện từ môi trường giáo dục tốt của gia đình, nhà trường và truyền thống quê hương,… (0,5 điểm).

Bình luận: Việc làm của Nguyễn Văn Nam là một nghĩa cử cao đẹp, dũng cảm phi thường, song không phải là cá biệt. Hành động này còn giàu ý nghĩa tích cực trong bối cảnh cuộc sống hiện tại (0,5 điểm). Phê phán lối sống ích kỉ, vô cảm; đề cao ý thức nuôi dưỡng điều thiện và tính thiện (0,5 điểm).

Liên hệ bản thân: học tập theo tấm gương Nguyễn Văn Nam,… (0,5 điểm).

Hướng dẫn chấm điểm lưu ý các giám khảo:

“Nếu thí sinh có những suy nghĩ, kiến giải riêng mà vẫn hợp lí thì vẫn được chấp nhận. Nếu thí sinh có kĩ năng làm bài tốt nhưng chỉ đi sâu bàn luận vào một vài khía cạnh cơ bản thì vẫn đạt điểm tối đa” và “Không cho điểm những bài làm có suy nghĩ lệch lạc, tiêu cực”.

Tri Thức Trẻ