Thời gian gần đây, tại các chợ dân sinh cũng như vỉa hè Thủ đô xuất hiện rất nhiều điểm kinh doanh “cam Hà Giang”. Loại cam này có đặc điểm vỏ mỏng, màu xanh hoặc xanh ngả vàng, tép cam màu vàng chanh rất bắt mắt, mọng nước và không có hạt.
Một đặc điểm khác nữa rất dễ nhận dạng là dẫu bị phơi nắng cả ngày nhưng cam vẫn tươi xanh như vừa mới hái. Cam được bày bán đại trà, mức giá khoảng 12.000 – 15.000 đồng/kg; loại quả nhỏ, mẫu mã kém, giá khoảng 8.000 đồng/kg. Người bán khẳng định là “hàng Việt Nam xịn” có xuất xứ từ Hà Giang.
Cách đây vài năm, khi loại cam mẫu mã đẹp, giá rẻ chỉ bằng 1/3 giá thị trường xuất hiện tại Việt Nam dưới danh nghĩa “cam Hà Giang”, đích thân Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Giang – ông Nguyễn Đức Vinh đã đăng đàn khẳng định: Cam Hà Giang chỉ bắt đầu thu hoạch vào tháng 12 dương lịch hằng năm.
“Điểm khác biệt rõ nhất giữa cam Hà Giang với “cam nhái” là cam Hà Giang có hạt, khi chín quả màu vàng, cùi dày, vị ngọt thơm”, vị Giám đốc Sở nhấn mạnh. Cũng theo ông Vinh, vài năm qua, vào mùa thu hoạch, giá cam Hà Giang được bán tại vườn khoảng 15.000 đồng/kg (chưa tính công hái, cước phí vận chuyển) và giá cao nhất lên đến 50.000 đồng/kg vào cuối vụ. Bởi vậy, “nếu là cam Hà Giang xịn thì không thể có mức giá rẻ như vậy”.
Nguồn gốc loại cam này cũng bị “lật tẩy” cách đây khá lâu. “Nguồn cung” lớn nhất chính là chợ đầu mối Long Biên (Hà Nội). Ngay từ 3h sáng đã có hàng chục xe ô tô chở đầy cam chờ giao hàng. Đến tầm 6h30, hàng chục tấn cam, chủ yếu từ những cửa khẩu chính là Lào Cai, Móng Cái (Quảng Ninh) và Tân Thanh (Lạng Sơn) đã được bán hết. Trên các thùng xốp đựng loại cam này, nhãn mác đều là của Trung Quốc nhưng tất cả đều được lột bỏ sau khi hàng ra khỏi chợ.
Theo một tiểu thương trong chợ, loại cam này được nhập với giá khá rẻ, chỉ từ 3.000 đến 6.000 đồng/kg. Tính ra, nếu bán hết 1 tạ cam, người bán hàng rong có thể thu về tới hơn 1 triệu đồng/ngày. Rõ ràng, “cam Trung Quốc” là mặt hàng siêu lợi nhuận. Vì mức độ sinh lãi khủng khiếp, các tiểu thương Việt Nam sẵn sàng bỏ qua tất cả cảnh báo của các cơ quan chức năng: Thời gian qua, hoa quả Trung Quốc nói chung liên tục bị phát hiện có chứa chất không an toàn, gây độc hại cho sức khỏe con người.
Cách đây chưa lâu, một cơ quan giám định chất lượng của Trung Quốc (Vật liệu Khoa học và Kỹ thuật tại Viện Công nghệ thời trang Bắc Kinh) đã tiến hành xét nghiệm trên một số quả cam và đưa ra kết luận: Vỏ cam đã được nhuộm màu nhân tạo độc hại. Theo các chuyên gia, khi bị tích lũy trong cơ thể, thuốc nhuộm công nghiệp sẽ gây độc cho gan, thận.
Ở một diễn biến khác, tháng 10/2012, Cục Bảo vệ thực vật, Bộ NN&PTNT đã kiểm nghiệm và phát hiện trên một số mẫu hoa quả (nho, mận, lựu…) được nhập khẩu từ Trung Quốc đều chứa carbendazim và tebuconazole – những hóa chất có thể gây vô sinh và nguy hại cho sức khỏe con người – với dư lượng vượt quá mức cho phép tới gần 5 lần.
Khảo sát thị hiếu người tiêu dùng, không ít khách hàng dẫu băn khoăn, nghi ngại về nguồn gốc, xuất xứ nhưng vẫn… nhắm mắt mua đại. Anh T.C, một lao động tự do ở Cầu Giấy (Hà Nội) ngậm ngùi: “Tôi nghe báo chí nói nhiều rồi, cũng thấy ngờ ngợ nhưng chạy xe ôm cả ngày chưa được nổi 200.000 đồng nên chỉ dám mua loại cam này về ăn thôi, còn sống chết thì… đã có số!”. Tương tự như vậy là tâm trạng của bạn L.H (sinh viên đại học Sư phạm Hà Nội): “Em thấy cam này ngon, nhiều nước, giá lại rẻ. Hàng Việt Nam an toàn thật nhưng giá cao quá. Thôi thì cứ ăn đã còn mọi chuyện… tính sau!”.
