Rươi xuất hiện theo quy luật, chỉ rộ lên theo các ngày mồng 1, 15 Âm lịch và chỉ từ tháng 9 trở đi mới có. Ngày đầu tháng 11 Âm lịch, anh Nguyễn Văn Toàn – xóm 1 (xã Hưng Nhân, huyện Hưng Nguyên) gọi điện cho tôi, bảo: “Đi rươi chú ơi, xuống đi rươi!”. Sáng sớm, lần mò xuống xã Hưng Nhân. Một khung cảnh nhộn nhịp, náo động hiện lên trên các thửa ruộng ven sông Lam. Dù trời vẫn còn mưa tầm tã nhưng hàng trăm con người, từ già trẻ, trai gái bì bõm đi đi lại lại trên ruộng như con thoi. Mỗi người tay cầm vợt lưới, tay mang theo đủ các loại thau, nồi… để vớt rươi.

Anh Toàn đón tôi và nói ngay: “Nhìn từ xa trông lộn xộn vậy chứ ai vớt của nhà nấy. Vì trước ngày nứt lỗ rươi, các nhà mang lưới ra đóng cọc ngăn lại theo bờ ruộng nhà mình, khi rươi lên của nhà ai nhà nấy vớt. Thời gian ni chú vô làng vắng hoe vì mọi người đi rươi hết”. Anh Toàn tâm sự, nghe các cụ kể rươi lên theo mùa trăng và sự lên xuống của nước biển. Bắt đầu từ các ngày mồng 5, 15-9; 15, 25-10; 1-11… Âm lịch là thời điểm rươi lên để bước vào mùa giao phối. Nhưng có điều khá lạ, ngày trước rươi lên chủ yếu vào ban đêm, từ khoảng 12 giờ đêm, nhưng ngày nay rươi rộ lên cả ban ngày, có khi mới 8 giờ sáng.

“Cứ ngày mô cũng như ri, dân Hưng Nhân bây giờ chắc xây được nhà lầu hết”, chị Hòa – xóm 2, dí dỏm bảo. Điều đó quả không ngoa vì rươi vớt được bao nhiêu đầu nậu đứng trên bờ thu gom hết, còn giành nhau mua. Vì rươi ngày càng hiếm nên giá cũng tính theo từng ngày, thậm chí từng giờ. Ví như ngày rằm tháng 10 vừa qua, ngày rươi lên nhiều nên giá 20.000 đồng/lạng; qua ngày 16 rươi ít dần, giá lên 25.000 đồng; ngày 17 lên 30.000 đồng; đến trưa 17, giá lên đến 35.000 đồng vì rươi không còn nữa. Chị Hòa cho biết: “Nhà tui đợt ni được có 7kg, còn nhà anh Khang ở xóm 1 mới sợ tề, được gần 2 yến rưỡi”. Chỉ với mấy ngày “nứt lỗ rươi”, người dân có ruộng thu nhập mỗi hộ ít nhất không dưới 1 triệu đồng, còn bình quân từ 2-4 triệu đồng.

Rươi được làm nhiều món như: chả rươi, rươi đúc với trứng, rươi xào… Ngày trước rươi nhiều, giá rẻ, lại không ai mua nên người dân Hưng Nhân muốn giữ được lâu đã rang rươi và làm mắm. Còn hiện nay đa phần người dân bắt được rươi đều bán sạch. Xã Hưng Nhân như ốc đảo nằm giữa sông Lam, quanh năm lụt lội, nguồn thu từ trồng trọt không được bao nhiêu nên người dân nơi đây xem rươi như một nguồn thu lớn.

Duy Cường

SGGP