Theo quy định của Luật BHXH, từ năm 2016, người lao động được quyền giữ sổ Bảo hiểm Xã hội (BHXH). Tuy nhiên, do một số vướng mắc khi thực hiện nên từ năm 2017, người lao động mới được trả sổ.

Theo đó, người lao động sẽ được giữ toàn bộ chứng từ gốc, cơ quan bảo hiểm lưu chứng từ điện tử trên hệ thống mạng quản lý. Vì vậy, người lao động có thể yên tâm và nếu lỡ làm mất sổ vẫn được cơ quan BHXH cấp lại. Việc làm này đảm bảo quyền lợi chính đáng của người lao động.

Theo Luật BHXH sửa đổi 2014 có hiệu lực đầu năm 2016, người lao động có quyền tự quản lý sổ BHXH thay vì chủ sử dụng lao động giữ như hiện nay. Hàng năm, người lao động sẽ được đơn vị BHXH xác nhận về việc đóng BHXH, được yêu cầu chủ sử dụng lao động và cơ quan cung cấp thông tin.

Chậm nhất đến đầu năm 2018, người lao động sẽ được giữ sổ BHXH

Luật cũng quy định trách nhiệm của người sử dụng lao động định kỳ 6 tháng phải niêm yết thông tin về việc đóng BHXH cho người lao động và công khai thông tin do cơ quan BHXH cung cấp. Đa số người lao động ủng hộ việc trả sổ BHXH, có thể theo dõi thường xuyên đảm bảo quyền lợi của mình trong thời gian làm việc.

Chị Hoàng Mỹ Hạnh, công nhân làm việc tại Khu công nghiệp Bắc Thăng Long  cho biết: “Tôi làm ở công ty đã được gần 10 năm nhưng từ ngày vào làm đến nay vẫn chưa được nhìn thấy sổ BHXH. Nguyện vọng của chúng tôi là muốn xem sổ được doanh nghiệp đóng như thế nào và có đúng hay không. Đây cũng là nguyện vọng chung của tất cả công nhân chúng tôi”.

Việc trả sổ BHXH cho người lao động nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng của người lao động. Thực tế có nhiều doanh nghiệp vẫn trừ tiền đóng BHXH hàng tháng của người lao động nhưng trốn đóng, nợ đóng.

Vì vậy, người lao động có quyền biết doanh nghiệp đã đóng BHXH cho mình là bao nhiêu tiền và trong thời gian bao lâu. Nếu thắc mắc, người lao động có thể khiếu kiện doanh nghiệp. Tuy nhiên, đại diện một số doanh nghiệp kiến nghị vẫn giữ lại sổ BHXH của người lao động.

Bà Đào Thị Thu Huyền, Chánh văn phòng Công ty TNHH Canon Việt Nam cho biết, công ty có 22.000 lao động, trường hợp người lao động làm mất sổ sẽ gây ra nhiều phiền phức về thủ tục khi làm lại sổ.

Bà Huyền nói: “Nếu trả sổ cho người lao động sẽ bị thất lạc sổ BHXH và rất ảnh hưởng đến việc giải quyết các thủ tục liên quan đến ốm đau, thai sản hay thủ tục nghỉ việc gặp rất nhiều khó khăn. Bởi vì, tất cả trách nhiệm đều quy về đầu mối là doanh nghiệp. Vì thế chúng tôi tiếp tục kiến nghị cơ quan BHXH cho người lao động được ủy quyền cho người sử dụng lao động giữ sổ của mình để giải quyết các thủ tục được tiện lợi, nhanh chóng và đảm bảo không bị mất sổ”.

Theo quy định của Luật BHXH, người lao động sẽ giữ toàn bộ chứng từ gốc, BHXH Việt Nam giữ chứng từ điện tử trên hệ thống phần mềm quản lý. Trước mắt, những sổ đã hoàn chỉnh về thủ tục pháp lý, thông tin đã đầy đủ, sẽ trả cho người lao động. Đối với những sổ nào chưa đầy đủ thông tin, cần bổ sung về nhân thân, về thời gian đóng bảo hiểm xã hội thì sẽ điều chỉnh và bàn giao. Hiện, BHXH đang tập trung hoàn thiện hệ thống công nghệ thông tin hiện đại và hoàn thành việc cấp mã định danh cho toàn bộ người lao động.

Về việc trả sổ chưa đúng như tiến độ, ông Trần Đình Liệu, Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam cho biết: trong quá trình thực hiện còn gặp khó khăn về rà soát, nhập thông tin của người lao động vào cơ sở dữ liệu điện tử. Vì vậy, cuối năm 2017 hoặc chậm nhất tới đầu năm 2018 sẽ hoàn thành công tác trả sổ BHXH cho người lao động. Đối với các doanh nghiệp phá sản, nợ đọng BHXH Việt Nam sẽ thực hiện chốt sổ đến thời điểm mà đơn vị đóng cho người lao động.

Ông Trần Đình Liệu nói: “Sổ BHXH của người lao động hàng tháng được công khai, được trả cho người lao động họ sẽ biết được chủ doanh nghiệp có đóng đủ cho mình, thời gian đóng, mức lương đóng đúng cho người lao động không. Như vậy, người lao động sẽ tự bảo vệ quyền lợi cho mình. Việc trả sổ BHXH là điều rất mới nhưng cần công khai và bảo vệ quyền lợi chính đáng của người lao động. Doanh nghiệp phải công khai là tôi đã đóng cho anh mức lương bao nhiêu và đã đóng đủ thời gian chưa. Rõ ràng việc công khai làm cho tính minh bạch và bảo vệ quyền lợi người lao động tốt hơn”.

Đến nay, tại một số tỉnh thành phố đã thí điểm công khai thông tin trả lại sổ BHXH và cung cấp trên mạng tiến độ đóng BHXH. Người lao động đã được cấp mã số để truy cập trên hệ thống thông tin quá trình đóng và mức đóng của doanh nghiệp./.