Ông Võ Tá Đinh – Giám đốc Sở TN&MT Hà Tĩnh.

Vào đầu tháng 4.2016, hiện tượng cá chết hàng loại đã gây rúng động dư luận, gây thiệt hại nặng nề đến kinh tế biển và đời sống của ngư dân bốn tỉnh miền trung. Ngay sau đó, các đoàn kiểm tra liên ngành của các cơ quan chức năng vào cuộc điều tra và phát hiện ra nhiều vấn đề sai phạm của Formosa về xử lý môi trường.

Từ việc Formosa lắp đặt đường ống xả thải ngầm dưới biển trái phép, nhập hàng trăm tấn hóa chất xúc rửa đường ống rồi xả thẳng ra biển không được qua xử lý; gần đây bên cạnh việc phát hiện ra Formosa chôn chất thải khắp nơi, người dân cũng phát hiện ra đường ống xả thải ngầm trái phép xả nước chưa xử lý ra khu vực dân cư ở phường Kỳ Phương (TX Kỳ Anh, Hà Tĩnh), và Formosa đã bắt buộc phải cắt bỏ đường ống xả thải nhỏ này.

Một điều trớ trêu là rất nhiều những phát hiện ra các bất thường, sai phạm của Formosa là nhờ người dân và báo chí. Vậy trách nhiệm của các cơ quan chức năng trong lĩnh vực môi trường, nhất là trách nhiệm của Sở TN&MT Hà Tĩnh, trực tiếp do ông Võ Tá Đinh làm giám đốc ở đâu?

Trả lời báo chí khi được hỏi về trách nhiệm cá nhân khi để xảy ra những sự việc vừa qua, ông Võ Tá Đinh nói: “đối với Sở TN&MT, để xảy ra những sự cố này thì thấy có một phần trách nhiệm của mình trong đó”.

Tuy nhiên, dư luận cho rằng giám đốc Sở TN&MT cần nên thẳng thắn thừa nhận trách nhiệm rất lớn của mình trong vấn đề này.

Là người đứng đầu đơn vị nhà nước trực tiếp quản lý, giám sát hoạt động môi trường, xử lý chất thải của Formosa nhưng ông Võ Tá Đinh lại buông lỏng quản lý.

Nếu như có trách nhiệm, ông Võ Tá Đinh đã không để Trung tâm quan trắc thuộc Sở – một đơn vị quản lý nhà nước, do ông Lê Anh Đức làm giám đốc trung tâm đi ký hợp đồng quan trắc với Formosa – đối tượng bị quản lý. Sau khi ký hợp đồng, trung tâm này chỉ ngồi chờ Formosa lấy mẫu gửi lên để kiểm định, như vậy sẽ hoàn toàn bị động, không thể khách quan và chính xác. Ông Lê Anh Đức còn phát biểu trước báo chí “giá cả hợp đồng thế nào là chuyện trung tâm, chúng tôi không thể tiết lộ” (?).

Người dân khó có thể tin được một đơn vị trực tiếp và thường xuyên làm việc với Formosa về vấn đề môi trường nhưng Sở TN&MT lại không phát hiện ra cách xử lý chất thải rắn cũng như đường ống xả thải ra khu vực dân cư?

Sau khi báo chí và người dân phát hiện ra việc chất thải của Formosa bị đem đi đổ lung tung khắp nơi, khi đó Sở TN&MT mới nháo nhào vào cuộc kiểm tra, lấy mẫu xét nghiệm. Khi đó mới phát hiện ra Formosa ký hợp đồng sai quy định với Công ty TVXD môi trường đô thị Kỳ Anh. Mà thực ra trước đó, ngày 14.6.2016, Sở TNMT Hà Tĩnh đã có văn bản số 1447 gửi Cty Formosa Hà Tĩnh nêu rõ Cty Môi trường đô thị Kỳ Anh không đủ điều kiện xử lý chất thải rắn công nghiệp thông thường và không được tiếp nhận, vận chuyển, xử lý chất thải nguy hại. Tuy nhiên, Formosa vẫn phớt lờ và tiếp tục ký hợp đồng với công ty này nhưng Sở TN&MT không hề hay biết (?)

Ông Nguyễn Quang Hà – Phó Chủ nhiệm HTX Dịch vụ sinh thái Thiên Cầm cho biết, vào đầu tháng 5.2015, người của Cty Formosa Hà Tĩnh đã tự chủ động tìm đến bãi rác thị trấn Thiên Cầm(cách Formosa hơn 60km)  do HTX của ông quản lý, chủ động đặt vấn đề thuê HTX này chở chất thải của công ty này về đây xử lý. Và hàng tấn chất thải đã được đổ xuống danh thắng nổi tiếng này. Từ sau vụ cá chết, bãi biển đã vắng khách, nay khi biết tin chất thải lại được đổ ở đây, khu du lịch này sẽ đi về đâu?

Nếu nói hàng trăm tấn chất thải dạng bùn bánh, chất thải rắn của một công ty lớn như Formosa được đem đi tẩu táng, xử lý một cách cẩu thả, vi phạm pháp luật trong một thời gian dài khắp nơi như vậy mà một đơn vị quản lý trực tiếp về môi trường của công ty này như Sở TN&MT không hề hay biết thì người dân khó có thể tin được.

Khó tin nhưng vẫn xảy ra, chứng tỏ đơn vị này, mà trực tiếp là ông Võ Tá Đinh, giám đốc Sở có sự yếu kém trong năng lực quản lý, buông lỏng và quá chủ quan trong khi Formosa là công ty đã có rất nhiều “vết đen”  gây ô nhiễm môi trường.

Và mới đây nhất, dư luận lại băn khoăn trước thông tin kết quả phân tích chất thải của Formosa do Sở TN&MT lấy mẫu tại trang trại của ông Lê Quang Hòa, Giám đốc công ty môi trường đô thị Kỳ Anh có 13/15 mẫu nằm trong giới hạn cho phép.

Trước việc này, ôngVõ Tá Đinh thừa nhận việc lấy mẫu là thiếu khách quan, khoa học và chưa đúng. “Khi xảy ra sự cố có đoàn công tác liên ngành nên làm anh em hoảng hay như thế nào đó mà chỉ lấy chừng đó”, ông Võ Tá Đinh nói. Chưa nói đến những việc quản lý lớn lao hơn, chỉ mỗi chuyện lấy mẫu như thế nào để phân tích Sở này cũng làm không xong!

Văn hóa từ chức cần có ở Hà Tĩnh.

Trong thời điểm môi trường đã và đang bị ô nhiễm trầm trọng và tiếp tục bị đe dọa, Hà Tĩnh cần có người một người đứng đầu lĩnh vực này thực sự có năng lực, bản lĩnh, quyết đoán để điều hành, giám sát và quản lý một cách có hiệu quả.

Với tất cả những gì đã xảy ra, nếu như cảm thấy không đủ khả năng, xin Giám đốc Sở TN&MT hãy dũng cảm từ chức, “nhường” lại vị trí này cho người có năng lực thực sự để lấy lại niềm tin và sự an tâm cho người dân.

Mai Nguyễn – Hà Vy