Dịch bệnh bất thường

Đang giai đoạn trổ đòng nhưng lúa Hè Thu của nông dân Hà Tĩnh cùng lúc phải gánh chịu 4 loại sâu bệnh gây hại, gồm: Sâu cuốn lá, rầy nâu, khô vằn và đạo ôn. Trong khi đó, người dân đã phun thuốc phòng trừ dịch bệnh nhưng không đạt hiệu quả như mong muốn.

Nông dân Hà Tĩnh gấp rút phun thuốc diệt trừ sâu bệnh gây hại trên lúa. Ảnh: HN.

Sáng sớm ngày 9/8, ông Nguyễn Văn Lam (thôn Đông Hạ, xã Thạch Bình) mang theo bình phun thuốc rồi cặm cụi lội xuống phun trừ thửa ruộng dính sâu cuốn lá và khô vằn. Ông Lam cho biết, gia đình ông có 5 sào lúa đều dính bệnh đạo ôn, khô vằn và rầy nâu.

“Thửa ruộng này tôi phun thuốc trừ sâu đến nay là lần thứ 4 rồi. Ruộng này còn hy vọng cứu vớt được phần nào chứ được 4 sào còn lại khả năng không cứu được nữa”, ông Lam nói.

Bà Phan Thị Trân (thôn Tùng Liên, xã Đồng Lộc) cũng xót xa khi thửa ruộng của gia đình bị cháy lá đỏ rực. “Giờ chỉ cần mồi lửa có khi cháy hết cả ruộng. Tôi phun thuốc diệt trừ bệnh khô vằn 2 lần rồi nhưng vẫn không có khả quan”, bà Trân nói.

Theo số liệu của Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Tĩnh, đáng ngại nhất là tình trạng rầy nâu, sâu cuốn lá xuất hiện và gây hại trên lúa Hè Thu, một số nơi mật độ cao, mức độ gây hại mạnh.

Cụ thể, sâu cuốn lá lứa 1 xuất hiện từ trung tuần tháng 6, diện tích nhiễm 565 ha; lứa 2 xuất hiện từ ngày 10/7, cao điểm gây hại từ 15-20/7, diện tích nhiễm khoảng 3.500 ha; dự báo sâu lứa 3 sẽ nở từ ngày 10/8 trở đi.

Rầy nâu lứa 1 xuất hiện từ cuối tháng 6, diện tích nhiễm 1.250 ha; lứa 2 xuất hiện từ ngày 18/7, diện tích nhiễm hơn 1.100 ha; dự báo rầy lứa 3 sẽ nở từ ngày 15/8 trở đi.

Bệnh khô vằn phát sinh gây hại trên một số chân ruộng sâu trũng, diện tích gieo cấy dày, bón thừa đạm, phân bố tại một số xã (Can Lộc, Gia Hanh, Trường Lưu, Hà Huy Tập, Đồng Tiến, Cẩm Bình, Bắc Hồng Lĩnh…), diện tích nhiễm 2.613 ha.

Còn đạo ôn, mặc dù diện tích nhiễm bệnh còn ít, chủ yếu tập trung ở xã Đức Thịnh và Thạch Khê. Tuy nhiên, theo ông Trần Hùng – Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Chăn nuôi Hà Tĩnh, đạo ôn xuất hiện ở vụ Hè Thu là rất hiếm gặp.

Cùng một thửa ruộng có nhiều sâu bệnh gây hại, việc diệt trừ gặp nhiều khó khăn. Ảnh: HN.

“Đây là năm đầu tiên, đối tượng sâu bệnh diễn biến phức tạp, khó lường, không theo quy luật như nhiều năm trước. Nhiều vùng sản xuất lúa Hè Thu xuất hiện dịch chồng dịch, nhiều sâu bệnh cùng gây hại trên một diện tích lúa nên việc khống chế, diệt trừ sâu bệnh gặp rất nhiều khó khăn”, ông Trần Hùng nhấn mạnh.

Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Tĩnh nhận định, dịch bệnh trên cây lúa, ngoài nguyên nhân khách quan còn có sự chủ quan của người dân.

Nguyên nhân khách quan được xác định, thời gian qua, thời tiết có nhiều diễn biến phức tạp, tạo thuận lợi cho các đối tượng sâu bệnh tích lũy, nhân nhanh số lượng. Có thời điểm dịch hại bùng phát mạnh (rầy lứa 2 nở rộ, mật độ cao), thời tiết mưa rào và giông (17-25/7/2025), quá trình xử lý dịch hại gặp khó khăn, làm giảm hiệu lực thuốc bảo vệ thực vật.

Bên cạnh đó, sâu cuốn lá giai đoạn sâu tuổi nhỏ thường gây hại nhẹ, bộ lá vẫn xanh tốt tạo tâm lý chủ quan nên ở một số nơi, người dân chưa thực hiện phun thuốc đúng thời điểm, hiệu quả chưa cao. Một số hộ dân trồng lúa để ăn, sợ thuốc bảo vệ thực vật ảnh hưởng đến sức khỏe nên không phun thuốc phòng trừ.

Mặt khác, sau khi vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, một số xã chưa có công chức chuyên môn lĩnh vực nông nghiệp hoặc phải kiêm nhiệm nên công tác triển khai phòng trừ dịch bệnh chưa sát sao, hiệu quả.

Cả hệ thống chính trị vào cuộc

Nhận định về nguy cơ diễn biến sâu bệnh trên lúa hè thu, lãnh đạo Chi cục Trồng trọt và Chăn nuôi Hà Tĩnh dự báo sâu cuốn lá lứa 3 sẽ nở rộ từ ngày 10/8; rầy nâu lứa 3 sẽ nở rộ từ ngày 15/8 trở đi, trùng vào giai đoạn lúa đòng già - trổ bông - ngậm sữa; bệnh khô vằn tiếp tục phát sinh trên chân ruộng sâu trũng, gieo cấy giày, bón thừa đạm.

Sâu cuốn lá gây hại nhiều diện tích lúa ở Hà Tĩnh. Ảnh: HN.

Tính từ đợt sâu bệnh diễn biến gây thiệt hại nặng trên nhiều diện tích sản xuất lúa (năm 2010), sâu bệnh trên lúa hè thu tái diễn với tình trạng báo động, có thể gây thiệt hại nặng nề đến năng suất nếu không tổ chức các phương án phòng ngừa kịp thời.

“Tỉnh huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc để phòng trừ dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi. Riêng Sở Nông nghiệp và Môi trường đã thành lập các đoàn công tác, phân công 150 cán bộ chuyên môn về tận thôn, xã hướng dẫn, đốc thúc người dân phòng trừ dịch bệnh”, ông Nguyễn Thanh Hải nói.

Hiện nay, toàn tỉnh Hà Tĩnh đã thành lập Ban Chỉ đạo phòng, chống sâu bệnh – dịch bệnh tại tất cả 69 xã, phường; 868 đơn vị cấp thôn và tổ chức họp triển khai tuyên truyền đến từng hộ dân, tổ chức khoanh vùng diện tích nhiễm sâu bệnh và ký cam kết phun thuốc phòng trừ, diệt sâu bệnh.

Tác giả: Hạnh Nguyên

Nguồn tin: Báo Đại đoàn kết