Nhiều bạn học sinh được gia đình chiều chuộng nên tha hồ vung tay sắm sửa quần áo, đổi điện thoại, đi quán xá. Phụ huynh các em này còn tự hào khoe với hàng xóm rằng con họ toàn sang trung tâm Hà Nội mua quần áo hàng hiệu mặc chứ không thèm dùng đồ hàng chợ. Mấy bạn trẻ này thay đổi mốt liên xoành xoạch, yêu đương lấy vợ lấy chồng sớm rồi cũng nhanh chóng bỏ nhau. Gia đình vẫn cho đó là chuyện bình thường, không có gì đáng nói. Thậm chí họ còn không chấp nhận ai nói xấu con họ là ăn chơi, hư hỏng, đua đòi cùng lũ bạn xấu. Chỉ đến khi con phạm tội trộm cắp, cướp xe và công an tới bắt thì phụ huynh mới ngã người, không tin đấy là sự thật.

Ngay cả những công nhân viên chức, có công việc đàng hoàng cũng lười biếng, thụ động, chỉ đâu đánh đấy. Nhiều người còn coi trốn việc là… thượng sách. Thế là trong giờ làm, họ mắt trước mắt sau lỉnh ra ngoài, tụ tập cà phê, bia bọt, chém gió thành thần.

Nhiều người còn quan niệm rất lý cùn khi mình nghèo: tại số mình nó thế, hết việc cơ quan là đi tụ tập bia bọt, bài bạc thâu đêm suốt sáng. Một số người bị công an bắt tại trận, có án, mất việc làm thì người ngoài cuộc lại buông câu “số thằng đấy thế mà đen” và họ vẫn lao vào cảnh sát phạt một cách âm thầm, lén lút.

Hàng xóm của tôi là hai vợ chồng rất chăm chỉ. Anh chồng đi làm tối ngày, thậm chí ngày chủ nhật cũng không thấy anh ở nhà. Bạn này chỉ nghỉ lễ Tết vài ngày, còn đâu là dành cho công việc. Chị vợ hết việc cơ quan là cắm cúi chăm sóc con cái, dọn dẹp nhà cửa. Thế mà nhiều người còn ác khẩu bảo “nhà đấy tham làm thế không biết, không ngó mặt đi giao lưu anh em bao giờ”. Sau mười năm miệt mài lao động, hai vợ chồng xây nhà mấy tầng, mua ô tô khiến mọi người lại nhao nhao thắc mắc “nó làm cái gì mà lắm tiền thế nhỉ?”.

Có bí quyết gì đâu, trong lúc thiên hạ rầm rập đi rượu chè, chém gió, bài bạc thì gia đình này chí thú làm ăn, gây dựng sự nghiệp bản thân thành đạt.

Mọi người thường đau đầu tính xem bữa nay bia ở đâu khai trương giá rẻ, quán cà phê nào vip, quần áo ở đâu xả hàng, siêu thị nào mới mở có bốc thăm trúng thưởng chứ quan tâm gì chuyện làm thêm tăng thu nhập.

Chơi game thì từ sáng đến khuya miệt mài quên ăn uống. Đọc báo chừng hai trang thì kêu nhức mắt, vô vị.

Thế nên không ai lạ lẫm cái cảnh quán ăn đuổi không hết khách, nhà sách thì căng băng rôn khẩu hiệu, đại hạ giá mà sách vẫn cứ ế.

Thanh Mai

(Thị trấn Đông Anh, Hà Nội)