Một chiếc tàu ngầm Kilo của Nga xuất hiện trong một sự kiện tại Severomorsk – Ảnh: Reuters

Reuters cũng nhắc lại việc Bắc Kinh đặt giàn khoan Hải Dương-981 ngay trong vùng biển của Việt Nam hồi đầu tháng 5 và nhận định tàu tuần duyên của Việt Nam luôn bị tàu Trung Quốc với kích cỡ lớn hơn chèn ép.

Hãng tin Anh dẫn lời các chuyên gia cho rằng một khi tàu ngầm mới đi vào hoạt động, Việt Nam nhiều khả năng sẽ thiết lập được một vùng phòng thủ đánh chặn (A2/AD) ngoài khơi bờ biển nước mình và xung quanh các căn cứ hải quân ở quần đảo Trường Sa.

Điều này sẽ làm phức tạp hóa các tính toán của Trung Quốc về các hành động quân sự đối với chủ quyền của Việt Nam tại Trường Sa, cũng như trong trường hợp có xung đột vũ trang giành các mỏ dầu ở biển Đông, ngay cả khi Bắc Kinh có một lực lượng hải quân đông đảo hơn, bao gồm 70 tàu ngầm, các nhà phân tích quân sự nói với Reuters.

“Thiết lập vùng chống tiếp cận trên biển đồng nghĩa với tạo ra một vùng đánh chặn tâm lý bằng cách đảm bảo rằng lực lượng hải quân mạnh hơn của đối phương sẽ không thể biết được tàu ngầm của bạn đang ở đâu”, chuyên gia Collin Koh thuộc Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam (Singapore) bình luận.

“Đây là chiến thuật cổ điển được phe yếu thế dùng để đối phó với phe mạnh hơn mình và đây là chiến thuật mà tôi nghĩ phía Việt Nam nắm rất vững. Câu hỏi đặt ra ở đây là liệu họ có thể vận dụng hoàn hảo chiến thuật dưới nước hay không mà thôi”, ông Koh cho hay.

Liên tục tập luyện

Lễ thượng cờ là một trong những nghi thức quan trọng nhất của Hải quân Việt Nam khi nhận tàu – Ảnh: Mai Thanh Hải

Reuters đánh giá Việt Nam không bỏ phí thời gian trong việc tập luyện cách sử dụng các loại vũ khí hiện đại mới sắm.

Tại quân cảng Cam Ranh, 2 tàu ngầm Kilo đầu tiên nhận từ Nga hiện đã liên tục tham gia các đợt tập luyện gần bờ, hãng tin Anh dẫn lời các nguồn tin ngoại giao trong khu vực.

Hãng tin Interfax (Nga) hồi tháng 8 cũng đã đưa tin cho biết một nhóm thủy thủ Việt Nam đang được huấn luyện trên con tàu Kilo thứ 3 ngoài khơi bờ biển St. Petersburg (Nga) trước khi nó được vận chuyển đến Cam Ranh vào tháng 11.

Còn chiếc thứ 4 hiện chạy thử nghiệm dưới biển tại xưởng đóng tàu Admiralty ngoài khơi St. Petersburg, trong khi 2 chiếc cuối đang được chế tạo.

Trong khi các tùy viên quân sự và các chuyên gia trong khu vực đang có ước tính xem thủy thủ Việt Nam có thể nắm vững cách sử dụng mẫu tàu ngầm tiên tiến nói trên nhanh đến mức nào, thì một số người cho rằng Hà Nội sẽ sớm bắt đầu điều động đội tàu ngầm vào biển Đông.

“Việt Nam đã làm thay đổi toàn bộ cục diện. Họ đã có 2 tàu ngầm, có thủy thủ và có vẻ là đã có vũ khí, đồng thời năng lực và kinh nghiệm của họ sẽ lớn mạnh”, Reuters dẫn lời ông Siemon Wezeman, một nhà nghiên cứu chuyển giao vũ khí tại Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI).

“Đứng từ góc độ đánh giá của Trung Quốc, khả năng đánh chặn của Việt Nam hiện đã ở một mức rất thực”, ông Wezeman nói.

Ngoài sở hữu ngư lôi tầm ngắn, tàu ngầm lớp Kilo còn có thể phóng tên lửa chống hạm với tầm bắn lên đến 300 km khi đang lặn, theo Reuters.

Ông Wezeman cho biết SIPRI ước tính Việt Nam đã nhận khoảng ít nhất 10 trong tổng số 50 tên lửa chống hạm Klub trong năm 2014 từ Nga.

Ông Trương Bảo Huy, một chuyên gia an ninh Trung Quốc tại Trường đại học Lĩnh Nam, có trụ sở ở Hồng Kông, nói ông tin các nhà hoạch định chiến lược tại Bắc Kinh hiện rất lo lắng về đội tàu ngầm của Việt Nam.

“Về cấp độ lý thuyết, Việt Nam đang ở giai đoạn đã có thể sử dụng chúng trong chiến đấu”, ông này đánh giá.

Reuters cho biết cả Bộ Quốc phòng lẫn Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã từ chối bình luận về các thông tin trên.

Tiên tiến hơn tàu ngầm Kilo Trung Quốc

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng thị sát tàu ngầm lớp Kilo mang tên Hà Nội trong chuyến thăm Nga tháng 5.2013 – Ảnh: TTXVN

Tàu ngầm chạy bằng diesel-điện lớp Kilo được ví như một trong những mẫu tàu ngầm chạy êm nhất thế giới và đã liên tục được cải tiến kể từ những năm 1980, theo Reuters.

Ông Vasily Kashin, một nhà phân tích chiến lược Nga, cho rằng tàu ngầm Kilo của Việt Nam hiện đại hơn về mặt công nghệ so với 12 tàu ngầm cùng lớp của hải quân Trung Quốc, vốn đã được Bắc Kinh mua từ Nga cách đây một thập kỷ.

Khả năng hấp thụ sóng âm, cùng hệ thống kiểm soát và phóng vũ khí cũng đã được cải thiện trong phiên bản mới, theo ông Kashin.

Các hình ảnh vệ tinh cho thấy tàu ngầm Kilo cùng các cầu tàu dành cho tàu ngầm do Nga xây dựng tại quân cảng Cam Ranh, Reuters cho biết. Chuyên viên Nga cũng đã có mặt tại một trung tâm huấn luyện tàu ngầm mới ở Cam Ranh, theo hãng tin Anh.

Các chuyên gia tàu ngầm phương Tây cho biết Cam Ranh là nơi neo đậu hoàn hảo cho tàu ngầm Kilo của Việt Nam không chỉ vì nó là cảng biển gần quần đảo Trường Sa nhất về phía nam, mà nó còn nằm gần Hoàng Sa.

Và trong khi phần lớn biển Đông nông và có địa hình rất khó khăn cho tàu ngầm, thì Cam Ranh lại nằm gần vùng nước sâu bên ngoài thềm lục địa Việt Nam.

“Không ai có thể đánh giá thấp Việt Nam”, ông Wezeman thuộc SIPRI đánh giá.

Hoàng Uy