Năm 1964, địch tiến hành đánh phá ác liệt tại thị trấn Hương Khê (Hà Tĩnh). Trong tình trạng cấp bách, bệnh viện huyện Hương Khê đã được sơ tán về tại xã Hương Long. Trong những năm đó, bệnh viện đã sử dụng một lượng lớn thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) DDT để diệt mỗi, chống mối mọt nhằm phòng tránh sốt rét, bảo vệ các kho vũ khí và tài sản của nhà nước.

Danh sách những điểm tồn lưu hóa chất BVTV và nhiễm xăng dầu trên địa bàn huyện Hương Khê (Hà Tĩnh).

Ông Trần Đình Tiệu (60 tuổi), trú  xóm 4, xã Hương Long cho biết: “Tại địa bàn xóm 4, xóm 7, xã Hương Long có đến 3 kho chứa thuốc BVTV DDT. Trong đó có một kho với lượng thuốc rất lớn, đã bị thiêu cháy và lộ thiên. Bằng mắt thường vẫn có thể nhìn thấy với một lượng chất bột màu trắng. Khi được đưa về tập kết tại xã thì cũng chỉ chất thành từng bãi vậy, không được bảo quản kỹ càng nên lượng thuốc này đã ngấm sâu trong lòng đất”.

Khu đất trống, nơi chứa kho thuốc BVTV DDT bị thiêu cháy.

Chúng tôi sau đó đã tới gia đình nhà ông Phạm Đình Anh cũng là nơi có kho chứa thuốc BVTV DDT bị thiêu cháy. Ông Anh cho biết: “Kho chứa thuốc DDT nằm trong vườn nhà tôi, tại đó không trồng được bất cứ loại cây nào, trồng lên là èo ọt, không phát triển. Bất kì loại rau nào gia đình tôi trồng ở đó, khi thu hoạch nấu ăn cho gia đình đều ngửi thấy mùi thuốc DDT, ăn không nổi do mùi rất khó chịu. Trâu bò chúng tôi cũng không dám cho ăn cỏ ở đây, sợ nhiễm độc”.

“Nông dân chúng tôi sống dựa vào 2, 3 sào vườn để trồng trọt, chăn nuôi mà đất bị nhiễm độc như vậy không làm được thứ gì thì quá phí phạm. Mấy năm trước, gia đình đã đào ao thả cá để kiếm nguồn thu cho gia đình. Nhưng cứ nuôi được một thời gian thì cá chết đồng loạt, hết lứa này sang lứa khác đều như vậy. Nếu con nào còn sót lại mà ăn thì thịt cũng bị bểu bểu như cá ươn”, ông Anh nói thêm.

Ao hồ của gia đình ông Phạm Đình Anh bỏ hoang vì không nuôi được cá.

Được biết, khi nào nắng lên hay mưa xuống, vùng đất này lại bốc mùi nồng nặc rất khó chịu. Nhiều người dân cho biết, nước giếng nhà còn bị chuyển màu xanh lá, khi muốn sử dụng buộc phải lọc qua lọc lại vài ba lần, nhưng cũng không yên tâm.

Cũng theo một số người dân, có thể là do ảnh hưởng của loại thuốc DDT này mà một số người thân của họ sống xung quanh vùng chứa thuốc BVTV đã mắc các bệnh như: ung thư gan, dạ dày, các bệnh về khớp, tiêu hóa, thần kinh…

Ông Nguyễn Đình Tiệu cho biết thêm: “Tôi có 2 người anh em trai, sống xung quanh kho thuốc DDT này bị ung thư gan, dạ dày và đã qua đời. Hiện tại, như bản thân tôi cũng bị gan và ảnh hưởng thần kinh”.

Còn trong gia đình ông Phạm Đình Anh thì mỗi người đều mắc mỗi bệnh khác nhau: Bố của ông Anh cũng đã qua đời vì bị ung thư dạ dày, còn mẹ của ông hiện bị rối loạn tiêu hóa đi viện thường xuyên.

Bà Trần Thị Nhâm (vợ ông Anh) chia sẻ: “Đã mấy chục năm trôi qua, mức ảnh hưởng của loại thuốc đó không giảm đi mà còn ảnh hưởng nhiều hơn đến những người thân trong gia đình. Ngoài bố mẹ chồng ra, tôi thường xuyên bị đau khớp, trong người nổi vài cục phong, cứ xoa bóp chỗ này rồi chạy sang chỗ kia. Con dâu tôi khi mới về đang khỏe mạnh, một thời gian sau thấy người xấu đi, gầy gò, ốm yếu. Các cháu cứ èo ọt, không phát triển như những đứa trẻ khác”.

Giếng cũ của gia đình ông Phạm Đình Anh bị lấp đi vì nguồn nước không sử dụng được

Còn những gia đình khác cách xa các kho chứa thuốc DDT thì vẫn sản xuất, sử dụng nguồn nước bình thường, ít mang các loại dịch bệnh như thế này.

“Chúng tôi có đơn gửi lên cơ quan cấp trên và đã có các đoàn kiểm tra về khảo sát, xác minh, khoan lấy các mẫu đất đi xét nghiệm nhưng chưa có bất kì phản hồi và biện pháp giải quyết nào cho người dân”, ông Anh nói.

Trao đổi về vấn đề này, anh Thái Hồng Sang, chuyên viên phòng TNMT huyện Hương Khê cho biết: “Năm 2013, Chi cục bảo vệ MT trực thuộc Sở TNMT Hà Tĩnh và  phòng TNMT huyện đã khảo sát và xác định tại địa phương có tới khoảng 300m² đất tại 2 xóm của xã Hương Long vẫn còn tồn dư thuốc DDT trong vườn 1 số hộ dân, cách hộ dân gần nhất là 20m. Những bãi đất ở đây phủ một lớp bột trắng xóa, những cục thuốc bị cô kết trộn lẫn trong đất”.

Ông Đặng Tiến Phong, Phó bí thư Đảng ủy xã Hương Long nói rõ: “Việc có các kho chứa thuốc tại xã Hương Long là có thực, xã cũng đã có những đề xuất tại Đại hội và các cuộc họp với cơ quan cấp trên để có những biện pháp khắc phục những tồn lưu độc hại của thuốc BVTV DDT cho người dân. Vì không chỉ là giải quyết những khó khăn hiện tại mà còn là cuộc sống lâu dài cho con cháu sau này”.

Tiếp tục trao đổi về vấn đề này, ông Phan Quốc Lập, Trưởng phòng TNMT huyện Hương kh cho hay: “Phòng TNMT huyện đã có báo cáo gửi Sở TN MT Hà Tĩnh về việc thuốc BVTV DDT còn tồn lưu trong đất gần khu vực dân ở nhưng Sở chưa có bất kì phản hồi nào cho cơ quan cũng như người dân”.

Được biết, ông Lập cũng đã có kiến nghị đề nghị các cơ quan chức năng nên có các biện pháp xử lý và giải quyết triệt để số thuốc BVTV DDT còn tồn lưu để bảo vệ sức khỏe, tính mạng cũng như đảm bảo sinh hoạt hàng ngày cho người dân.

HƯƠNG LY / ĐS&PL