Cuối năm 2014, nhận được thông báo của UBND xã Hương Long, huyện Hương Khê (Hà Tĩnh) về việc sẽ ưu tiên cấp đất cho những cá nhân, hộ gia đình là những đối tượng gồm bộ đội xuất ngũ, thanh niên đến tuổi lập gia đình nhưng chưa có đất ở, hộ nghèo, hộ cận nghèo và gia đình chính sách, ông Phan Văn Mạnh, trú tại thôn 8, xã Hương Long đã mạnh dạn làm đơn đăng ký. Ông Mạnh là hộ nghèo trên địa bàn, mặc dù gia đình đã có đất ở kiên cố, song hai người con trai của ông sắp cưới vợ vẫn chưa có đất. Lá đơn của ông này nhanh chóng được chính quyền phê duyệt và chấp nhận. Ông Mạnh đã vay mượn đủ 43 triệu đồng để nộp cho UBND xã và được cấp phiếu thu có dấu đỏ, do Chủ tịch UBND xã Nguyễn Quốc Việt ký tên, đóng dấu.

Tương tự, chị Lê Thị Thanh, trú tại thôn 1, xã Hương Long, dù có nhà đất kiên cố nhưng thấy mình thuộc diện được cấp đất ở theo thông báo của chính quyền, chị này cũng đăng ký và được xét duyệt một suất đất có diện tích khoảng 300m2. Ngày 8/12/2015, chị Thanh được hội đồng tư vấn đất đai xã đưa đến chỉ vị trí dự kiến sẽ cấp đất, đồng thời yêu cầu chị này phải nộp về xã 30 triệu đồng. Đây là số định giá đất tạm thu mà UBND xã Hương Long tự đưa ra, tính theo mức giá 100.000 đồng/m2.

Một người dân “bất lực” bên thửa đất chính quyền đã cấp nhưng không thể làm bìa đỏ.

Được biết, ngoài hộ gia đình chị Lê Thị Thanh, trên địa bàn thôn 1 còn có 12 hộ gia đình khác cũng thuộc diện được chính quyền xã xét cấp đất, đã thu tiền trong giai đoạn từ năm 2014 - 2017. Diện tích này được xét cấp theo diện đất xen kẹt, rải rác trên địa bàn toàn xã.

Tuy nhiên, đã nhiều năm trôi qua, người dân vẫn chưa được cấp bìa đỏ, dù đã nhiều lần có ý kiến, thắc mắc với chính quyền nhưng câu trả lời vẫn là chờ đợi. Một số hộ dân không đủ kiên nhẫn, đã làm nhà kiên cố trên những thửa đất này, dù về mặt pháp lý vẫn chưa hoàn thiện hồ sơ, thủ tục theo quy định. “Khi cấp đất, chính quyền đã họp dân và thống nhất giá cả, nhưng từ đó đến nay đã nhiều lần hỏi về việc cấp sổ đỏ nhưng không nhận được câu trả lời. Đến cuối năm 2022, UBND xã mới tổ chức họp dân, thông báo các hộ dân muốn được cấp bìa đỏ phải nộp thêm tiền, mỗi suất đất tăng thêm từ 30 - 40 triệu đồng do huyện áp giá đất của năm 2022 nên chúng tôi không đồng ý”, ông Lê Khắc Ý, một hộ dân được xét cấp đất, đã nộp tiền cho biết thêm.

Ông Trương Quang Thụy, Chủ tịch UBND xã Hương Long cho biết: Xuất phát từ thực tiễn giai đoạn 2014 - 2017, UBND huyện Hương Khê có chủ trương quy hoạch đất xen kẹt dân cư để cấp cho các đối tượng chưa có nhà ở, xã Hương Long tiến hành quy hoạch, có phương án giao đất và đã được huyện phê duyệt. Tuy nhiên, quá trình thực hiện xét cấp đất có thu tiền, chính quyền xã thời kỳ này đã làm không đúng quy định, cấp không đúng đối tượng nhưng vẫn thu tiền.

Theo đó, trong số 28 hộ dân được xét cấp đất trong thời kỳ này thì có đến 19 hộ dân không đủ điều kiện nhưng hội đồng tư vấn đất đai xã vẫn xét để cấp đất. Tất cả 28 hộ dân này vẫn được xã thu tiền trong khi huyện chưa có giá đất cụ thể từng thửa. UBND xã Hương Long ước tính diện tích rồi thu cào bằng nên khi trình hồ sơ thì UBND huyện không phê duyệt do sai đối tượng và chưa có giá đất cụ thể.

Theo ông Thụy, trong 9 hộ đúng đối tượng cấp đất, xã xin áp dụng giá đất theo thời điểm đã thu tiền của dân trong giai đoạn 2014 - 2017, song UBND huyện Hương Khê không đồng ý, bắt áp dụng theo giá đất hiện tại, dẫn đến số tiền chênh lệch gần gấp đôi so với số tiền đã nộp nên chỉ có 3 hộ dân đồng ý với phương án chấp nhận giá đất của thời điểm hiện tại. Trong số này, 2 hộ đã tiến hành xây dựng nhà ở kiên cố, 3 hộ lại thuộc địa giới hành chính xã Phú Gia, hiện xã Hương Long đã hoàn thiện hồ sơ, chuyển cho xã Phú Gia để cấp đất theo đúng thẩm quyền. 19 hộ dân không đúng đối tượng, đến nay vẫn còn vướng mắc trong việc tìm phương án xử lý, do chính quyền và người dân không tìm được tiếng nói chung.

Ông Nguyễn Xuân Quyền, Trưởng phòng TN-MT huyện Hương Khê cho biết, theo báo cáo của UBND xã Hương Long thì xuất phát từ áp lực thu ngân sách, nên xã đã thực hiện việc xét giao đất và thu tiền sử dụng đất khi chưa hoàn thiện các hồ sơ, thủ tục liên quan. Trên cơ sở đề xuất của Phòng TN-MT về phương án xử lý, huyện Hương Khê đã thống nhất việc tiếp tục giao cho xã Hương Long tiếp tục thực hiện hồ sơ giao đất, cấp bìa cho người dân đúng đối tượng, nhưng việc thu tiền sử dụng đất phải tính theo thời điểm giao đất tại thời điểm hiện nay. Đối với 19 hộ dân đã được xét duyệt giao đất nhưng không đúng đối tượng, huyện Hương Khê giao trách nhiệm cho xã phải thu hồi đất và hoàn trả lại tiền sử dụng đất đã nộp cho các hộ dân theo nguyên tắc, thực hiện quy trình xét giao đất ở tại thời điểm nào thì phải đảm bảo điều kiện theo thời điểm đó. Tuy nhiên, vấn đề này lại vấp phải sự phản ứng quyết liệt từ người dân.

“Chính quyền thu tiền của chúng tôi gần 10 năm nay rồi, thời điểm đó so với hiện nay có sự chênh lệch rất lớn về giá trị. Nhưng huyện Hương Khê yêu cầu tính giá đất hiện tại (theo Quyết định số 61/2019/QĐ-UBND ngày 19/12/2019 của UBND tỉnh Hà Tĩnh nhân với “hệ số K” theo Quyết định số 30/2022/QĐ-UBND ngày 14/10/2022 của UBND Hà Tĩnh - PV) đối với các hộ dân đủ điều kiện cấp đất, đồng nghĩa với việc bắt người dân nộp thêm 100% số tiền đã nộp. Trong khi đó, số tiền trả lại cho các hộ dân lại chỉ tính đúng thời điểm người dân nộp tiền là không khách quan, không đảm bảo quyền lợi cho các hộ dân”, ông Trần Đình Hường, một hộ dân thuộc diện được xã xét cấp đất bức xúc.

Đến nay, đã gần 10 năm kể từ thời điểm thu tiền của dân để cấp đất, chính quyền xã Hương Long và UBND huyện Hương Khê vẫn loay hoay trong việc tìm ra phương án để xử lý, nhất là đối với các hộ dân đã cấp sai đối tượng. Theo quy định, phải trả tiền đã thu sai để dân trả lại đất cho xã, song như thừa nhận của Chủ tịch UBND xã Trương Quang Thụy thì “phương án này sẽ thiệt thòi quyền lợi cho người dân và chắc chắn bà con sẽ không đồng ý, nên việc tìm ra hướng giải quyết thấu tình, đạt lý cho sự việc này là vô cùng khó khăn”. Trong khi đó, đại diện lãnh đạo huyện Hương Khê cho biết thêm, trước mắt phải tìm cách tháo gỡ vấn đề, đảm bảo quyền lợi cho người dân, sau đó mới tính đến việc xem xét xử lý kỷ luật của các cá nhân, tập thể liên quan.

Được biết, thời kỳ này, người thực hiện là ông Nguyễn Quốc Việt, Chủ tịch UBND Hương Long và chủ trương được đưa ra bởi ông Lê Ngọc Huấn, Chủ tịch UBND huyện Hương Khê. Ông Nguyễn Quốc Việt đang là Bí thư Đảng ủy xã Hương Long, còn ông Lê Ngọc Huấn hiện là Giám đốc Sở TN-MT tỉnh Hà Tĩnh.

Tác giả: Thiên Thảo

Nguồn tin: cand.com.vn