Từ việc kiểm tra hiện trường, tập hợp ý kiến, thu thập thông tin, bằng chứng và tính toán kiểm tra khả năng chịu lực của hệ thống cốp pha đà giáo, đối chiếu với các tiêu chuẩn, quy phạm, các hồ sơ tài liệu liên quan nghiên cứu, phân tích đánh giá… Đơn vị giám định xác định nguyên nhân gây ra sập đổ hệ thống cốp pha đà giáo khi chịu tải trọng theo thiết kế như:

Khi chịu tải trọng của toàn bộ mái thì bản thân các cột không đủ khả năng chịu lực do độ mảnh của cột lớn hơn giới hạn cho phép, gây ra uốn dọc và tạo ra sự chuyển vị của đầu cột, kết hợp với hệ cột chống không đảm bảo liên kết đã gây ra chuyển vị của toàn bộ hệ thống đà giáo. Mặt khác, hệ thống cột chống liên kết với hệ đà bên trên và chống xuống nền đất tạo thành các hệ thanh nối đất song song bởi các liên kết khớp nhưng không được giằng chắc chắn đã tạo nên hệ kết cấu biến hình, từ đó làm cho cả hệ thống mất ổn định khi chịu tải trọng và gây ra sập đổ hoàn toàn.

Ngoài ra, nền đất bị co ngót do thoát nước làm chuyển vị chân cột chống, có lực tác động ngang vào đỉnh cột BTCT do dây néo tời vật liệu gây ra đã làm cộng hưởng thêm tải trọng tác động đến hệ thống cột chống, đà giáo.

Đến vi phạm liên quan về hoạt động đầu tư xây dựng

Báo cáo giám định cũng thể hiện quá trình kiểm tra giám định cho thấy toàn bộ hoạt động xây dựng liên quan đến công trình có những vi phạm như: Chủ đầu tư còn thiếu kiểm tra, đôn đốc các đơn vị thực hiện quy định về quản lý chất lượng công trình và an toàn trong thi công xây dựng (quy định ở khoản 6, Điều 24 Nghị định số 15/2013/NĐ-CP).

Đơn vị thiết kế chưa tuân thủ đầy đủ quy định về quản lý chất lượng hồ sơ thiết kế (quy định ở khoản 3, Điều 19 Nghị định số 15/2013/NĐ-CP).

Đơn vị thẩm tra chưa phát hiện và yêu cầu chỉnh sửa một số sai sót, không thống nhất trong hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công (quy định ở khoản 1, Điều 4 Thông tư số 13/2013/TT-BXD).

Đơn vị tư vấn giám sát chưa kiểm tra chặt chẽ hồ sơ biện pháp thi công của nhà thầu (quy định ở Điều 27 Nghị định 15/2013/NĐ-CP). Đơn vị tư vấn giám sát thực hiện việc giám sát thi công chưa tuân thủ đầy đủ quy định của pháp luật về quản lý chất lượng công trình xây dựng; chưa kịp thời phát hiện những vấn đề bất hợp lý trong phương pháp thi công lắp dựng cốp pha đà giáo của nhà thầu để có các đề xuất kiến nghị hợp lý với chủ đầu tư và đơn vị thi công (quy định ở Điều 27 Nghị định số 15/2013/NĐ-CP).

Đơn vị thi công xây dựng bố trí cán bộ chỉ huy trưởng công trình chưa đáp ứng điều kiện về năng lực theo quy định hiện hành của Nhà nước; việc thay thế nhân sự chưa tuân theo quy định (quy định ở Điều 52 Nghị đinh số 12/2009/NĐ-CP); sử dụng công nhân lao động không được đào tạo tay nghề phù hợp (quy định ở khoản 3, Điều 25 Nghị định số 15/2013/NĐ-CP). Đơn vị thi công xây dựng không tuân thủ đầy đủ quy định về lập và phê duyệt biện pháp thi công (quy định ở khoản 5, Điều 25 và Điều 29 Nghị định số 15/2013/NĐ-CP). Đơn vị thi công xây dựng không lập bản vẽ hoàn công các bộ phận (phần móng) bị che khuất của công trình (quy định ở khoản 3, Điều 18 Thông tư 10/2013/TT-BXD). Đơn vị thi công chưa tuân thủ đầy đủ quy định về quản lý chất lượng thi công, không có biện pháp bảo đảm an toàn cho người lao động khi thi công trên cao (quy định tại khoản 7, Điều 25 và khoản 3, Điều 27 Nghị định số 15/2013/NĐ-CP).

Hướng khắc phục

Sự cố công trình đã làm hư hỏng toàn bộ kết cấu hạng mục mái che cột bơm của công trình cửa hàng xăng dầu Sơn Kim, mất mát to lớn về người, thiệt hại nặng về giá trị vật chất. Sự việc cũng làm ảnh hưởng đến kinh tế của chủ đầu tư, đơn vị thi công, đời sống gia đình những người gặp nạn và gây tâm lý e ngại đối với người lao động, làm chậm tiến độ xây dựng công trình.

Đối với công trình hiện tại, buộc phải thi công lại toàn bộ phần cột và mái, về vật liệu đề nghị chủ đầu tư và đơn vị thi công có thể kiểm tra xem xét, sửa chữa, tận dụng lại một phần khối lượng vật liệu thu hồi sau khi xảy ra sự cố.

Về biện pháp thi công, đề nghị nhà thầu lập lại biện pháp thi công và thiết kế cốp pha đà giáo cụ thể để chủ đầu tư kiểm tra chấp thuận. Lập biện pháp an toàn lao động một cách cụ thể và kiểm tra giám sát việc thực hiện an toàn lao động hằng ngày.

Đơn vị giám định đề nghị chủ đầu tư, đơn vị thi công và tư vấn giám sát kiểm tra, xem xét lại hệ số mái dốc của đất khu vực thi công trong hồ sơ thiết kế, đối chiếu so sánh với thực tế thi công để có biện pháp xử lý, đảm bảo ngăn ngừa hiện tượng sạt lở có thể xảy ra sau này. Hiện tại, một số vị trí đã có hiện tượng đất bị sạt lở khá lớn có thể gây mất an toàn, nguy hiểm cho người và công trình hiện có và công trình lân cận.

Tuyết Mây/Xây Dựng