Chiều 11/9, phiên họp thứ 48 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

Trình bày từ trình dự luật, Bộ trưởng Công an Tô Lâm cho hay, hiện nay, 3 lực lượng bảo vệ dân phố; dân phòng; công an xã, thị trấn bán chuyên trách là các lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở.

Bộ Công an đang xây dựng Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, nhằm tạo khuôn khổ pháp lý đủ mạnh, tương xứng để tiếp tục tập hợp, huy động, huấn luyện, sử dụng các lực lượng quần chúng tham gia phối hợp với lực lượng công an chính quy, phục vụ đắc lực sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội.

Lãnh đạo Bộ Công an cho rằng hiện nay việc bố trí 3 lực lượng trên đang có tình trạng không thống nhất. Một địa bàn cấp xã cùng tồn tại các lực lượng với tên gọi khác nhau, có tính chất tương đồng, rất khó phân biệt (nhiệm vụ, quyền hạn, trang phục…), dễ dẫn đến chồng chéo, mâu thuẫn.

Bộ trưởng Công an Tô Lâm. Ảnh: TTXVN.

Theo số liệu của Bộ Công an, lực lượng bảo vệ dân phố có tổng số 72.456 thành viên; lực lượng dân phòng có 543.095 đội viên; còn lực lượng công an xã, thị trấn không phải công an chính quy đã kết thúc nhiệm vụ công an xã và tiếp tục tham gia bảo vệ an ninh, trật tự trên địa bàn là 126.084 người.

Như vậy, số lượng bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở sẽ là hơn 741.500 người. Mỗi thành viên được hưởng mức bồi dưỡng, hỗ trợ hằng tháng, được hỗ trợ đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế theo mức do Hội đồng Nhân dân cấp tỉnh quyết định.

Bộ Công an khẳng định việc đề xuất xây dựng, thông qua luật không làm phát sinh tăng biên chế, không tăng chi ngân sách nhà nước, ngược lại còn góp phần giảm số lượng người hoạt động không chuyên trách và giảm chi ngân sách nhà nước.

Cho ý kiến về nội dung dự luật, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đặt vấn đề tại sao luật chỉ điều chỉnh 3 lực lượng mà chưa đề cập các mô hình tổ chức tự quản của quần chúng trong bảo đảm an ninh trật tự như "hiệp sĩ đường phố", công nhân tự quản... mà thực tế cho thấy có hiệu quả.

Theo bà, luật này cần phải đặt ra mối liên hệ với các tổ tự quản đã có, phát huy hiệu quả để đúng với mục tiêu và tên gọi của dự luật là Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

"Dự thảo đưa ra 7 nhóm nhiệm vụ và thực chất đều là nhiệm vụ của công an xã. Do đó, phải xác định rõ hơn tính chất phối hợp, hỗ trợ của lực lượng này với công an xã chính quy để không chồng lấn, làm thay nhiệm vụ của lực lượng công an mà chắc chắn là không làm thanh được", Chủ tịch Quốc hội phân tích.

Băn khoăn về kinh phí, Chủ tịch Quốc hội cho rằng cần có quy định nhưng chính sách, điều kiện phải đúng tính chất của tổ chức tự nguyện quần chúng để đảm bảo khả thi với sức chịu đựng của ngân sách. Bên cạnh đó cần rà soát kỹ để đảm bảo sự thống nhất của hệ thống pháp luật.

Cũng tại phiên họp, một số ý kiến đặt vấn đề nên chăng cần làm thí điểm để rút kinh nghiệm hoặc xây dựng pháp lệnh thực hiện trước rồi sau này tổng kết, bổ sung để nâng lên thành luật. Hơn nữa, sự tham gia của các tổ tự quản khác đang cho thấy hiệu quả có còn giữ được không và có hỗ trợ gì không sau khi luật này được ban hành cũng cần được đặt ra.

Báo cáo giải trình thêm, Bộ trưởng Công an Tô Lâm cho biết quá trình xây dựng luật có khảo sát toàn bộ tổ chức tự quản quần chúng song cuối cùng thống nhất 3 lực lượng trên vì đây là những lực lượng được thành trên phạm vi toàn quốc, ra đời từ rất lâu và được điều chỉnh trong nhiều văn bản luật, có mối quan hệ chặt chẽ với cơ cấu bộ máy chính quyền, có sự hỗ trợ, được đánh giá là hoạt động hiệu quả.

Các lực lượng tự quản khác khác hoạt động với mô hình khác nhau, đơn lẻ ở địa phương, không bao trùm toàn quốc nên cần nghiên cứu đánh giá thận trọng cả về lý luận và thực tiễn. Tuy nhiên, không có chuyện luật ra đời sẽ làm giảm vai trò tham gia của các lực lượng này mà còn được phát huy.

Liên quan đến phạm vi, quyền hạn, Đại tướng Tô Lâm nhận định lực lượng nào cũng phải tham gia bảo đảm an ninh, an toàn trật tự nhưng ở mức độ phân công, phân cấp khác nhua và lực lượng này cũng được phân công phân cấp cụ thể. Bộ Công an sẽ trình Chính phủ xây dựng nghị định về hoạt động của công an xã chính quy và cụ thể mối quan hệ với lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

Về việc vì sao Chính phủ đánh giá sau khi bố trí, sắp xếp lại 3 lực lượng sẽ giảm khoảng 500.000 người, Bộ trưởng Công an nhấn mạnh với số đơn vị cấp thôn trên cả nước hiện nay, ngân sách Nhà nước phải chi 600 tỷ đồng/tháng cho gần 2 triệu người thuộc 3 lực lượng theo quy định hiện hành. Còn theo dự thảo luật này, lực lượng chỉ còn khoảng 1,5 triệu người với mức chi vào khoảng 450 tỷ đồng/tháng, tức cắt giảm được 150 tỷ đồng/tháng.

Dự kiến dự án luật này sẽ được trình ra Quốc hội tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XIV tới đây.

Tác giả: Bảo Lâm

Nguồn tin: Báo Nhà Đầu Tư