Tại một cuộc họp báo diễn ra sau cuộc gặp giữa Tổng thống Philippines Aquino và Ngoại trưởng Nhật Bản Fumio Kishida ở thủ đô Manila, Ngoại trưởng Del Rosario đã liệt kê một danh sách dài “các hành động vi phạm luật quốc tế của Trung Quốc” và hành động đầu tiên là việc đòi chủ quyền đối với hầu hết khu vực Biển Đông. “Nếu các bạn nhìn vào lập trường của Trung Quốc ở Biển Đông hiện nay, bạn sẽ thấy họ luôn khăng khăng cho rằng, họ có chủ quyền không thể tranh cãi ở hầu hết Biển Đông. Đây rõ ràng là một đòi hỏi quá đáng. Nó đã vi phạm nghiêm trọng luật quốc tế – đây là đòn tấn công đầu tiên”, Ngoại trưởng Del Rosario nói. Đòn tấn công thứ hai, theo ông Rosario, là việc Trung Quốc quyết liệt tìm cách quản lý những vùng lãnh thổ tranh chấp, cụ thể là thiết lập cái gọi là “thành phố Tam Sa”. Hồi giữa tháng 6 năm ngoái, Trung Quốc đã thông báo thành lập cái gọi là thành phố “Tam Sa” với phạm vi quản lý hơn 200 đảo nhỏ, bãi cát và bãi đá ngầm ở 3 quần đảo lớn ở Biển Đông, trong đó có quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam. Sau khi dựng lên chính quyền ở đây, Trung Quốc tiếp tục thông báo kế hoạch đưa quân đến đồn trú ở cái gọi là “thành phố Tam Sa” này. “Để có thể khẳng định chủ quyền, điều mà Trung Quốc đã làm là kêu gọi tái thành lập một đơn vị hành chính để quản lý cái mà họ gọi là đường 9 đoạn”, ông Del Rosario cho biết. Nhà ngoại giao hàng đầu Philippines đã xem việc thông qua một luật tranh cãi liên quan đến Biển Đông là “đòn tấn công thứ 3” của Trung Quốc. Theo luật này, Trung Quốc cho phép binh lính và cảnh sát của họ được quyền chặn, xông lên và bắt giữ tàu thuyền các nước khác đi lại trong khu vực tranh chấp. Đây là luật có thể gây ảnh hưởng xấu đến hoạt động tự do hàng hải và có thể châm ngòi cho các cuộc đụng độ trên biển. “Khi họ đưa ra luật mới cho phép chặn tàu của các nước khác trong khu vực là họ đã thực hiện xong đòn tấn công thứ 3”, ông Del Rosario nói. Ngoài ra, Ngoại trưởng Philippines cũng đề cập đến việc Trung Quốc liên tiếp xây dựng, củng cố cơ sở hạ tầng và phân bổ ngân sách cho các vùng tranh chấp. Theo ông Del Rosario, đây là những bằng chứng thêm nữa cho thấy sự hiếu chiến của Trung Quốc trong các cuộc tranh chấp ở Biển Đông. “Và sau đó, tất nhiên, họ sẽ đưa ra đủ loại cơ sở hạ tầng và công bố đủ loại con số về ngân sách mà họ dự định sử dụng để thiết lập sự hiện diện ở đó. Vì vậy, tôi cho rằng, những hành động đó mang tính đe dọa cao và chúng ta cần phải phản đối quyết liệt những động thái đó của Trung Quốc”, Ngoại trưởng Del Rosario nhấn mạnh.Trung Quốc đang có tranh chấp lãnh hải ở khu vực Biển Đông với một loạt nước gồm Philippine, Việt Nam, Brunei, Malaysia và Vùng lãnh thổ Đài Loan. Biển Đông vốn là khu vực giàu dầu mỏ, khí đốt và là nơi có nhiều tuyến đường hàng hải chiến lược quan trọng. Vì tầm quan trọng của Biển Đông, Trung Quốc có tham vọng độc chiếm khu vực biển này. Điều đó đã được thể hiện rõ qua lập trường, chính sách và những hành động của Trung Quốc trong thời gian vài năm trở lại đây. Những động thái của Trung Quốc ở Biển Đông gần đây đang khiến nhiều nước láng giềng bất bình. Cũng trong hồi năm ngoái, Trung Quốc đã phát hành hộ chiếu phổ thông mới trong đó có in hình bản đồ bao gồm cả đường 9 đoạn. Động thái này của Bắc Kinh đã vấp phải phản ứng dữ dội từ phía Philippines và một loạt nước có tranh chấp cũng như không có tranh chấp. Ngoài tranh chấp ở Biển Đông, Trung Quốc còn có tranh chấp với Nhật Bản xung quanh quần đảo Senkaku/Điếu Ngư ở Biển Hoa Đông. Mặc dù tức giận với những hành động của Bắc Kinh gần đây nhưng Ngoại trưởng Philippines không cho biết cụ thể bất kỳ hành động nào mà phía Philippines dự định thực hiện để khẳng định chủ quyền của nước này ở vùng tranh chấp. Thay vào đó, ông Del Rosario thể hiện mong muốn “giải quyết hòa bình” các cuộc tranh chấp. “Tôi cho rằng, chúng ta có sự nhất trí chung rằng, chúng ta nên theo đuổi việc tìm kiếm một giải pháp hòa bình cho các cuộc tranh chấp. Chúng ta đang cố gắng tìm kiếm một công thức thích hợp cho những cuộc tranh chấp đó”, ông Del Rosario cho biết khi được hỏi về việc liệu chính phủ Philippines và Nhật Bản có thỏa thuận về bất kỳ giải pháp nào để đối phó với hành động của Trung Quốc trong thời gian qua. Ngoại trưởng hai nước Philippines và Nhật Bản cho biết, họ sẽ tiếp tục hợp tác để nhanh chóng tìm giải pháp cho các cuộc tranh chấp, vì lợi ích của tất cả các bên có liên quan. “Tôi nghĩ, chúng ta đều nhất trí với điều đó bởi chúng ta đang phải đối mặt với một mối đe dọa và mối đe dọa này được nhiều nước chia sẻ, không chỉ có Nhật Bản. Chúng tôi sẽ tiếp tục đàm phán và tìm kiếm khả năng hợp tác để đi tới một giải pháp hòa bình cho các cuộc tranh chấp”, ông Del Rosario nói thêm. Ngoại trưởng Del Rosario cho biết, ông đã giải thích với người đồng cấp Nhật Bản về phương pháp tiếp cận 3 hướng của Philippines trong việc đối phó với Trung Quốc. Đó là phương pháp tiếp cận trên mặt trận chính trị, ngoại giao và pháp lý.

Kiệt Linh – (theo GMA News)

VNM