Sáng nay là người đầu tiên bị xét hỏi, Phan Văn Anh Vũ cho hay thành lập và điều hành công ty Bắc Nam 79 (Đà Nẵng) và Nova Bắc Nam 79 (TP HCM) từ năm 2000. Năm 2009, Vũ được ngành công an tuyển làm tình báo viên, giao nhiệm vụ duy nhất là phát triển kinh tế, không có nghiệp vụ nào khác.

Dù Tổng cục V (Tổng cục Tình báo) lấy doanh nghiệp của Vũ làm công ty bình phong nhưng công ty hoạt động độc lập về tài chính, chỉ báo cáo về hoạt động kinh doanh. "Bị cáo phát triển đúng theo nghiệp vụ được giao", Vũ khẳng định trước TAND Hà Nội.

Bị cáo Phan Văn Anh Vũ. Ảnh: TTXVN

Ở Đà Nẵng, thấy có hợp tác xã phường Tân Chính hoạt động không hiệu quả phải đóng cửa, Vũ đề xuất hỗ trợ những người ở đây để tạo công ăn việc làm. Vũ khẳng định mọi việc đều báo cáo Tổng cục V theo đúng quy trình.

Với dự án 319 Lê Duẩn (Đà Nẵng), Vũ thấy có khả năng sinh lời tại bất động sản bỏ không này nên xúc tiến thâu tóm. Vũ khẳng định toàn bộ thủ tục, trình tự chuyển nhượng với dự án này đã thực hiện đúng luật. Vũ tự liên hệ đặt vấn đề bồi thường, giải phóng với đơn vị đang thuê.

"Bị cáo xin dự án để hoạt động nghiệp vụ nhưng sao lại chuyển tài sản đứng tên của mình?", chủ tọa Trương Việt Toàn hỏi. Vũ xin trình bày "có đầu có đuôi", giải thích do tình hình tài chính khó khăn, Công ty Bắc Nam 79 không có tiền trong khi Đà Nẵng ra điều kiện 60 ngày mà không nộp tiền thì mất quyền mua. Vũ vì thế thỏa thuận với Bắc Nam 79 về cho vay tiền để mua. Hai bên làm hợp đồng vay mượn nhưng cáo trạng không đưa nội dung này vào.

"Cho vay khác với việc đứng tên quyền sử dụng nhà. Nếu bị cáo thể hiện ngay từ đầu Công ty Bắc Nam 79 không đủ năng lực tài chính thì thành phố có quyết định bán nhà cho không?", chủ tọa truy vấn. Vũ giải thích dồn dập, giọng gấp gáp rằng công ty phải đầu tư cùng lúc nhiều dự án nên lúc đó chưa lo được.

5 bị cáo trong ngày khai mạc phiên tòa . Ảnh: TTXVN

Bị cáo Nguyễn Hữu Bách khai giao soạn thảo công văn liên quan đến một số dự án do Vũ triển khai. Ông nói không nhớ được nhiều lắm nhưng nhận những công văn do Vũ đề xuất đều do mình soạn thảo theo chỉ đạo của cấp trên.

Theo bị cáo Bách, nếu không có công văn, văn bản chỉ đạo thì Vũ vẫn có những dự án này. "Những văn bản của Tổng cục V chỉ giúp thúc đẩy quá trình", cựu phó cục trưởng của Tổng cục V khai với vai trò bị cáo.

Chủ tọa ngay sau đó cho hay trên thực tế có nhiều công ty khác cùng có nhu cầu xin đất dự án như Bắc Nam 79, Nova Bắc Nam 79 nhưng không được chấp thuận. Tất cả văn bản gửi tới chính quyền Đà Nẵng và TP HCM đều có nội dung thể hiện việc này "để phục vụ hoạt động nghiệp vụ".

Lý giải ý nghĩa của "hoạt động nghiệp vụ", bị cáo Bách cho rằng đó là hoạt động thông qua việc kinh doanh. Nhưng chủ tọa lại chỉ ra rằng các dự án này không được Vũ sử dụng cho hoạt động nghiệp vụ mà cho thuê, chuyển nhượng kiếm lời. Ông Bách nói không biết việc này.

"Sao lại không biết được? Bị cáo có suy nghĩ gì không?, chủ tọa hỏi. Ông Bách vẫn khẳng định không nắm được hết các dự án. Lúc soạn thảo các văn bản, ông chỉ làm theo chỉ đạo của cấp trên và hiện giờ rất ân hận.

Bị cáo Phan Hữu Tuấn. Ảnh: TTXVN

Trả lời HĐXX về việc "phục vụ hoạt động nghiệp vụ" của hai công ty do Vũ "Nhôm" quản lý, bị cáo Phan Hữu Tuấn (cựu phó tổng cục trưởng Tổng cục V) cho hay mỗi tình báo viên phải có một công ty bình phong. Do đó, Vũ được giao nhiệm vụ phát triển kinh tế.

Khi chủ tọa cho rằng theo quy chế Tổng cục V chỉ hỗ trợ công ty bình phong về nghiệp vụ, bị cáo Tuấn giải thích nhận thức về nhiệm vụ cũng khác nhau. Tổng cục V được tuyển tình báo viên ngoài xã hội, lập công ty bình phong và phát triển tới khi lớn mạnh...

Ông Tuấn chỉ thừa nhận ký phát hành văn bản ở một số dự án, còn, còn việc Vũ sử dụng sai mục đích là sau khi ông đã nghỉ hưu. Cả quá trình trả lời, ông Tuấn nói nhanh, đôi khi nói lắp.

Được gọi đối chất, bị cáo Vũ khai ngoài 7 dự án có vị trí "đắc địa" như truy tố còn "xin nhiều dự án khác" nhưng không thấy đề cập trong cáo trạng. "Tất cả các dự án đều phục vụ phát triển kinh tế, phục vụ hoạt động nghiệp vụ đúng nhiệm vụ anh Tuấn giao. Đợi khi Bắc Nam 79 đủ mạnh vươn tầm quốc tế thì lúc đó Tổng cục V mới hỗ trợ máy móc...", Vũ trình bày.

Cựu thứ trưởng Bộ Công an Bùi Văn Thành bị cáo buộc gây thiệt hại 222 tỷ đồng trong 7 dự án đất bị Vũ "Nhôm" chiếm làm của riêng. Ảnh: Giang Huy

Đứng thẳng nói chậm, cựu thứ trưởng Bộ Công an Bùi Văn Thành cho biết khi đương chức được giao phụ trách hậu cần, kỹ thuật, nhà đất. Với dự án 129 Pasteur (quận 3, TP HCM), ông có ký hai công văn "xin mua" để phục vụ hoạt động nghiệp vụ. Việc Vũ sau đó bán ngay dự án, ông không biết vì không có ai báo cáo.

Ông thừa nhận với dự án này, mục đích hoạt động nghiệp vụ đã không được thực hiện. Là thứ trưởng có nhiều việc, có bộ máy giúp việc nên ông không biết đằng sau câu chuyện là gì.

Trái với ông Thành, cựu thứ trưởng Trần Việt Tân khai với vai trò phụ trách Tổng cục V, bị cáo không ký văn bản nào xin mua, thuê các dự án mà chỉ ký một số văn bản mang tính thúc đẩy thủ tục. Việc Vũ chuyển nhượng các dự án ngay sau khi được cấp, ông không biết. Ông nhận trách nhiệm của người đứng đầu khi không nắm được vấn đề.

Cựu thứ trưởng Trần Việt Tân rời tòa án trong trưa 28/1. Ông bị cáo buộc gây thiệt hại 155 tỷ đồng. Ảnh: Giang Huy

Theo cáo buộc, Vũ "Nhôm" đã lợi dụng danh nghĩa tổ chức bình phong của Tổng cục V để đề nghị các bộ, ngành và chính quyền địa phương cho thuê đất, chuyển quyền sử dụng đất và tài sản trên đất của bảy dự án nhà, đất công sản có diện tích lên tới hàng nghìn mét vuông ở các vị trí đắc địa tại Đà Nẵng và TP HCM không qua đấu giá, trái quy định pháp luật.

Sau khi hai công ty bình phong được giao quyền sử dụng và tài sản tại những lô đất trên, Vũ "Nhôm" đã chuyển sang mình đứng tên, người thân trong gia đình hoặc liên kết chuyển nhượng cho người khác. Mục đích này không có trong hoạt động nghiệp vụ của ngành công an mà nhằm thu lợi cá nhân, gây thiệt hại cho Nhà nước 1.160 tỷ đồng.

Cơ quan tố tụng kết luận, hành vi nêu trên của Vũ "Nhôm" đã phạm tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, theo khoản 3 điều 356 Bộ luật hình sự năm 2015 với khung hình phạt 10-15 năm tù.

Là người ký các văn bản, đề nghị UBND TP HCM, Đà Nẵng cho công ty bình phong của Vũ "Nhôm" được nhận quyền sử dụng 7 khu đất có tổng diện tích 6.700 m2 nhà và 26.800 m2 đất, trị giá hơn 2.500 tỷ đồng, các ông Bùi Văn Thành (cựu thứ trưởng Bộ Công an), Trần Việt Tân (cựu thứ trưởng Bộ Công an), Phan Hữu Tuấn (cựu phó tổng cục trưởng Tổng cục Tình báo, tức Tổng cục V, Bộ Công an), Nguyễn Hữu Bách (cựu phó cục trưởng) bị truy tố về hai tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ và Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.

Chiều nay, phiên tòa tiếp tục làm việc.

Tác giả: Bảo Hà

Nguồn tin: Báo VnExpress