Để thực hiện dự án, UBND huyện Kỳ Anh đã tiến hành thành lập 2 Hội đồng bồi thường (HĐBT) gồm: HĐBT Dự án Lợi Châu và HĐBT Dự án Phú Vinh, cả hai HĐBT đều nằm dưới sự điều hành trực tiếp của HĐBT huyện Kỳ Anh, gọi tắt là Hội đồng 1811.

Theo Kết luận số 175 của UBND tỉnh Hà Tĩnh, sai sót từ đầu của Hội đồng 1811 là không có đại diện hộ gia đình có đất bị ảnh hưởng tham gia; khi có sự thay đổi về nhân sự, Hội đồng không chủ động kiện toàn dẫn đến việc một số thành phần tham gia ký hồ sơ kiêm nhiệm luôn kê, áp giá không phù hợp với tư cách pháp nhân so với thành phần trong quyết định thành lập. Nhiều biên bản kiểm kê khối lượng bồi thường (BT), hỗ trợ (HT) viết với nét chữ, màu khác nhau trong cùng một biên bản; việc xây dựng hồ sơ còn tùy tiện, sơ sài…

UBND xã Kỳ Long và UBND xã Kỳ Phương sử dụng Hội đồng tư vấn gồm các cơ quan Đảng ủy, HĐND, UBND để tổ chức họp xác định nguồn gốc đất chỉ xác định chủ sử dụng đất (SDĐ) và loại đất hoặc mục đích SDĐ nhưng thiếu thông tin, đặc biệt quan trọng là thời điểm SDĐ; UBND huyện Kỳ Anh chưa tiến hành bàn giao 1,97ha thu hồi ngoài ranh giới thực hiện Dự án Phú Vinh cho UBND xã Kỳ Long và Kỳ Liên là trái với quy định tại Điều 8 Quyết định 07/2010 của UBND tỉnh.

Tại dự án Lợi Châu, quá trình triển khai BT, dự án này phải tạm dừng theo phương án đã được phê duyệt tại Quyết định số 2521 ngày 10/9/2013 của UBND huyện Kỳ Anh, nhưng sau đó thay thế bằng quyết định 2676 ngày 21/10/2013 và quyết định  1205 ngày 12/2/2014  của UBND huyện Kỳ Anh. Số tiền điều chỉnh từ 6.116.770.000 đồng xuống 4.003.665.000 đồng, làm chậm giải phóng mặt bằng (GPMB).

Trong kiểm kê không phản ánh đúng khối lượng, một số hạng mục công trình lớn hơn thực tế; có 5 “giếng khoan giả tạo” đưa vào phê duyệt kinh phí bồi thường vượt số tiền 83.313.000 đồng. HĐBT căn cứ vào 2 giấy chứng nhận QSD đất số AN 834708 và bản đồ 719949 để xác định loại đất tính toán bồi thường cho hộ ông Lê Văn Chương 2.938,3m2 là sai quy định, từ đó dẫn đến phương án bồi thường tăng thêm 89,25 triệu đồng.

Đối với Dự án Phú Vinh, HĐBT HT sai 24,476ha đất của Trường THCS Kỳ Long quản lý để trồng rừng cho 23 hộ dân và 1 tổ chức (UBND xã Kỳ Long) gây thất thoát 7.294.777.000 đồng; BT sai loại đất với diện tích 28,731ha trong đó có 25,32ha đất trồng rừng sản xuất, đất bằng chưa sử dụng, giao thông, cây lâu năm… cho 70 hộ dân của xã Kỳ Long và Kỳ Liên gây thất thoát 8.298.785.000 đồng. Kiểm kê áp giá bồi thường các công trình kiến trúc, cây cối… gây thất thoát gần 500 triệu đồng và tiềm ẩn thất thoát trên 20 triệu đồng.

Ngoài ra, UBND huyện Kỳ Anh còn “tự ý” quyết định hỗ trợ các công trình xây dựng trên đất nông nghiệp với mức 10%, 60% và 80% vượt thẩm quyền UBND tỉnh với số tiền hơn 7 tỷ (đã chi trả). HĐBT sử dụng kinh phí hoạt động vượt quá quy định cho phép do UBND huyện Kỳ Anh duyệt và Ban Quản lý Khu kinh tế (BQL KKT) Vũng Áng cấp; UBND xã Kỳ Long sử dụng 2.222.777.000 đồng hỗ trợ đất công ích xây dựng các công trình trái quy định hơn 105 triệu đồng và nghiệm thu thanh toán sai hơn 125 triệu đồng.

Kết luận cũng chỉ rõ, công tác xây dựng bản đồ trích đo của của BQLKKT Vũng Áng (nay là BQL KKT tỉnh Hà Tĩnh) và quản lý hồ sơ về đất đai của UBND huyện Kỳ Anh có quá nhiều bất cập. Trong đó, bản đồ đo hiện trạng sử dụng đất của khu vực quy hoạch đầu tư Dự án Phú Vinh tại xã Kỳ Long và Kỳ Liên do Cty TNHH Hồng Linh ký hợp đồng với BQL KKT đo vẽ, xây dựng mặc dù đã được UBND các xã xác nhận đo vẽ, Sở Tài nguyên và Môi trường thẩm định phê duyệt, nhưng trong biểu 13 thống kê diện tích đất, loại đất, chủ SDĐ không có chữ ký của người SDĐ. BQL KKT với tư cách là thành viên HĐBT nhưng thiếu sâu sát, tham gia kém hiệu quả.

Nguyên nhân đáng chú ý là HĐBT việc cấp “bìa đất” có biểu hiện làm trái quy định của Nhà nước nhằm chuyển đổi loại đất làm tăng giá trị của thửa đất. Chủ tịch UBND huyện Kỳ Anh buông lỏng quản lý, chủ quan, thiếu biện pháp kiểm tra HĐBT dẫn đến việc xác định sai các loại đất, chủ sử dụng đất, kiểm kê sai khối lượng thực tế, áp giá quá khối lượng kiểm kê dẫn đến sai phạm nghiêm trọng trong BT GPMB, đồng thời không tuân thủ các quy định về hỗ trợ công trình vi phạm xây dựng trên đất nông nghiệp, đã phê duyệt hỗ trợ vượt thẩm quyền.

HĐBT thiếu tinh thần trách nhiệm, có biểu hiện làm trái các quy định của Nhà nước về một số nội dung như: xác định loại đất, mục đích sử dụng để tính toán bồi thường không đúng quy định của pháp luật, không căn cứ vào hiện trạng sử dụng đất, xác định nguồn gốc đất còn phó mặc cho chính quyền nơi thu hồi… Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Kỳ Anh buông lỏng công tác quản lý nhà nước, thiếu tinh thần trách nhiệm trong thẩm định loại đất, mục đích sử dụng, tham mưu sai loại đất…Tổ thẩm định phương án bồi thường hỗ trợ Dự án Phú Vinh thiếu trách nhiệm, không thực hiện đầy đủ các nội dung, nhiệm vụ được giao… /.