Nhà chức trách Quảng Nam đang khẩn trương điều tra, tìm những người liên quan đến vụ phá rừng pơ mu hàng trăm tuổi tại xã biên giới La Dêê (Nam Giang). Nhiều đoàn công tác gồm Bộ tư lệnh Bộ đội biên phòng, Cục Kiểm lâm, Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy Quảng Nam… đã lên hiện trường, nơi hơn 60 cây pơ mu bị chặt hạ để tìm hiểu vụ việc.

Hơn 60 cây pơ mu hàng trăm tuổi ở khu vực biên giới bị chặt hạ: Ảnh: Tiến Hùng.

Một nguồn tin từ cơ quan điều tra cho hay, hàng loạt nghi can liên quan đến vụ phá rừng đã được khoanh vùng. Công an đang củng cố hồ sơ để khởi tố. Đây được cho là đường dây phá rừng có tổ chức, hoạt động tinh vi suốt thời gian dài.

Theo tìm hiểu, công đoạn khai thác, cưa xẻ được nhóm cầm đầu thuê người từ các tỉnh khác đến. Sau khi chặt hạ, phân thành phách theo quy cách, những người này nhận tiền và nhanh chóng “bặt vô âm tín”. Các lâm tặc sau đó thuê thanh niên dân tộc thiểu số tại địa phương gùi gỗ ra gần đường để tập kết. Đoạn đường rừng khoảng 6 km, mất gần 2 tiếng đi bộ.

“Toàn bộ gỗ được vận chuyển bằng cách cõng từng phách, không hề dùng xe hay trâu kéo. Người dân cõng gỗ đi theo tuyến đường tuần tra biên giới của lực lượng biên phòng để ra khỏi rừng”, một nguồn tin từ công an xin được giấu tên kể.

Trung bình cứ 10 phách gỗ được cưa xẻ theo quy cách mới đủ một khối. Mỗi phách gỗ pơ mu nặng khoảng 50 kg được nhóm cầm đầu trả 250.000 đồng tiền vận chuyển. “Mỗi ngày khỏe lắm cõng được 2 phách thôi, kiếm được 500.000 đồng. Có 6 km nhưng đường rừng, mệt lắm”, một thanh niên từng cõng gỗ nói.

Quãng đường 6 km, mỗi phách gỗ được trả khoảng 250.000 đồng tiền vận chuyển. Ảnh: Người dân cung cấp.

Cõng gỗ ra gần đến bìa rừng, cách cửa khẩu khoảng 200 m, người làm thuê tập kết gỗ thành những bãi lớn chờ xe do nhóm lâm tặc điều đến vận chuyển. Công đoạn này, nhóm lâm tặc cầm đầu thuê những người khác, trong đó có nhiều người Lào. Phần lớn gỗ được chuyển thẳng qua Lào, chờ hợp thức hóa thủ tục rồi qua cửa khẩu, đường đường chính chính quay ngược trở lại Việt Nam tiêu thụ.

Cơ quan điều tra nghi ngờ, một số nhà kho, xưởng gỗ gần biên giới được dựng lên chỉ với mục đích cất giấu gỗ chờ làm thủ tục thông quan. Ngoài ra, cách biên giới 10 km có xưởng gỗ lớn chứa rất nhiều pơ mu. Gỗ trong xưởng này, theo Công an Lào, đều có xuất xứ từ Việt Nam. Xưởng gỗ cũng được cho là “có liên quan mật thiết đến một sĩ quan của đồn biên phòng”.

Theo một nguồn tin, tại khu vực gần cửa khẩu, gỗ pơ mu được nhóm lâm tặc bán khoảng 17 triệu đồng một khối. Tuy nhiên, sau khi hợp thức hóa, vận chuyển về xuôi, giá gỗ lên hơn 30 triệu đồng. Đưa ra thành phố lớn như Hà Nội, TP HCM, giá gỗ còn đắt hơn rất nhiều. Một kiểm lâm cho hay, trung bình mỗi cây pơ mu đường kính một mét, nếu lâm tặc tận dụng 20 m chiều cao thì cưa xẻ được hơn 10 khối gỗ, tương đương 300 triệu đồng sau khi đã vận chuyển trót lọt về xuôi.

Trước đây được lâm tặc thuê gùi gỗ chỉ 2,5 triệu đồng một khối, khi vụ việc vỡ lở, công an thuê người dân vào hiện trường gùi thêm những phách gỗ bị bỏ lại, nhưng họ không chịu. “Hiện còn 5 khối gỗ chưa kịp vận chuyển ra, chúng tôi thuê người dân cõng nhưng không ai làm. Trả 3 triệu đồng một khối cũng không chịu, một số ít đồng ý cõng thì đòi giá quá cao, 5 triệu đồng”, một điều tra viên nói.

Trước đó ngày 9/7 người dân phát hiện 280 phách gỗ pơ mu (28 khối), tập kết tại một con suối cách Trạm kiểm soát Biên phòng Cửa khẩu Nam Giang (thuộc Đồn Biên phòng La Dêê), khoảng 500 m nên trình báo kiểm lâm và công an. Bãi tập kết nằm dưới một con suối sát bên đường tuần tra của biên phòng và cách cửa khẩu chỉ khoảng 200 m. Do khu vực thuộc vùng cấm, biên phòng quản lý nên công an sau đó phải xin phép lực lượng này để vào hiện trường điều tra.

Một số nhà kho gần cửa khẩu cơ quan điều tra nhận định được dựng lên để giấu gỗ. Ảnh: Tiến Hùng.

Cơ quan điều tra xác định có ít nhất 60 cây pơ mu hàng trăm tuổi thuộc vùng giáp ranh biên giới bị đốn hạ. Sau khi khởi tố vụ án, công an tiếp tục phát hiện hàng loạt bãi tập kết gỗ, trong đó nhiều vị trí nằm sát trạm biên phòng. Ngoài ra, trong trụ sở của Chi cục Hải quan Cửa khẩu Nam Giang, nhà chức trách cũng thu giữ 115 phách gỗ không có nguồn gốc. Chi cục trưởng đơn vị này cho rằng, số gỗ pơ mu do “công an và Hải quan Lào thấy trụ sở tạm bợ, khổ nên thi thoảng mang qua cho. Một số thì do doanh nghiệp xuất khẩu qua đây cho cán bộ hải quan hoặc vứt lại”. Vị này sau đó bị tạm đình chỉ công tác để phục vụ điều tra.

Trong quá trình điều tra, công an cho rằng bị lực lượng biên phòng không ít lần gây khó dễ. Chủ tịch huyện Nam Giang, ông A Lăng Mai cũng cho hay, biên phòng gây khó khăn trong việc kiểm soát lâm tặc. Nhiều lần chính quyền đề nghị đưa người vào tổ chức truy quét, nhưng bị biên phòng ngăn cản vì cho rằng khu vực này là vùng cấm, không được vào… Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc sau đó có văn bản chỉ đạo Bộ Công an chủ trì, phối hợp với Bộ Quốc phòng và tỉnh Quảng Nam làm rõ vụ việc, xử lý nghiêm những người vi phạm.

3 sĩ quan biên phòng gồm thượng tá Nguyễn Tấn Lạc, Đồn trưởng biên phòng La Dêê; thiếu tá Đỗ Hoành Minh, chính trị viên và đại úy Lê Xuân Chính, Đồn phó kiêm Trạm trưởng Trạm kiểm soát Biên phòng Cửa khẩu Đắc Ốc, đã bị tạm đình chỉ để phục vụ điều tra.

Theo một nguồn tin, đại úy Chính “có liên quan đặc biệt” trong đường dây phá rừng. Theo quy chế của biên phòng, những cán bộ của lực lượng này sẽ phải luân chuyển công tác 5 năm một lần. Tuy nhiên, đại úy Chính làm việc tại trạm biên phòng này đã hơn 10 năm nhưng không phải điều chuyển.

Trong văn bản chỉ đạo các ngành và báo cáo Thủ tướng, ông Đinh Văn Thu, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam, nhận định tình tiết vụ phá rừng pơ mu có dấu hiệu bao che, dung túng của lực lượng chức năng.

Tiến Hùng