Tổng thống Mỹ không trả lời thẳng. Ông giải thích, bất kỳ hiệp định thương mại nào cũng trải qua đau đớn và những lời chỉ trích, nhất là trong bối cảnh đang diễn ra bầu cử Tổng thống Mỹ, vấn đề càng phức tạp. Tuy nhiên ông Obama cho rằng, TPP là một điều tốt đẹp nên nó sẽ thành hiện thực.

Tổng thống Mỹ khẳng định: “Châu Á – Thái Bình Dương là khu vực tăng trưởng nhanh nhất thế giới, là thị trường lớn của Mỹ, tất cả các quốc gia ở khu vực này đều xuất khẩu sang Mỹ. Nhiều người than phiền về hậu quả của các hiệp định thương mại, nhưng chúng ta muốn điều kiện lao động tốt hơn cho người lao động, bảo vệ môi trường nên chúng ta có niềm tin để thúc đẩy thỏa thuận. Không có gì phải lo lắng về việc thúc đẩy các hiệp định thương mại cả”.

“Tôi tin rằng Quốc hội Mỹ sẽ thông qua TPP. Chính trị lúc nào cũng ồn ào, phức tạp, như khi chúng tôi đàm phán Hiệp định thương mại tự do (BTA) với các nước, như Colombia, rất phức tạp. Quá trình phê duyệt hiệp định đó luôn có điểm lên xuống, thất thường. Đó là giá trị mà chúng ta có thể phản bác lập luận cho rằng TPP sẽ đem lại nhiều bất lợi. TPP sẽ tạo ra một khuôn khổ buộc các nước không phá giá tiền tệ, tuân thủ theo chính sách giám sát tiền tệ quốc tế, đảm bảo chủ quyền quốc gia về thương mại và tiền tệ” – Tổng thống Mỹ nhấn mạnh.

Nói thêm về TPP, Chủ tịch nước Trần Đại Quang khẳng định, đây là kết quả và nỗ lực của 12 quốc gia thành viên, không riêng gì quốc gia nào. Việt Nam chuẩn bị phê chuẩn hiệp định này và sẽ thực hiện các cam kết đã thống nhất trong hiệp định.

Nhiều câu hỏi về quyết định dỡ bỏ lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam, về vấn đề Biển Đông, về TPP được đặt ra với nguyên thủ hai nước Việt – Mỹ.

13h40, phóng viên VTV đặt câu hỏi, trong nhiệm kỳ của mình, Tổng thống đã đi hơn 50 quốc gia, Việt Nam là điểm cuối cùng của ông trước khi rời Nhà Trắng. Ông nhìn nhận thế nào về vị trí của Việt Nam trong chính sách đối ngoại của Mỹ?

Tổng thống Obama chia sẻ: “Tôi đã muốn đến Việt Nam từ lâu, nhưng có câu nói rằng: “Dành những cái tốt đẹp nhất cho điều cuối cùng”. Dù muốn thăm Việt Nam từ lâu nhưng tôi luôn bận nên hy vọng khi nào rời nhiệm sở sẽ trở lại thăm Việt Nam lần nữa, thưởng thức ẩm thực, văn hóa… của các bạn”.

Ông nhấn mạnh việc chọn đến thăm Việt Nam lần này vì Việt Nam ngày càng có vị trí quan trọng trong khu vực. Việt Nam đang phát triển năng động. Dù giữa Việt Nam và Mỹ có một quá khứ không vui, nhưng chúng ta cần khép lại quá khứ, hướng tới tương lai.

Việt Nam có tăng trưởng ấn tượng trong khu vực Châu Á – Thái Bình Dương (khu vực trẻ, năng động, đầy tinh thần khởi nghiệp và kinh doanh), Mỹ mong muốn là một phần của khu vực, nên muốn đẩy mạnh hợp tác với các nước.

“Chúng tôi mong muốn được thúc đẩy hơn nữa quan hệ hợp tác giữa Mỹ và ASEAN để cùng nhau ứng phó với thách thức toàn cầu: biến đổi khí hậu, biến đổi khí hậu, xây dựng một cấu trúc trong khu vực” – Tổng thống Obama chốt lại bằng khẳng định, mong muốn giai đoạn tiếp theo trong quan hệ hai nước sẽ phát triển mạnh mẽ hơn nữa.

13h35’, một phóng viên nước ngoài đặt câu hỏi liên quan đến tuyên bố mới nhất về việc bãi bỏ cấm vận vũ khí sát thương cho Việt Nam. Vấn đề đặt ra là liệu quyết định đó có phải là do nhu cầu của Mỹ muốn tăng cường ảnh hưởng với Việt Nam để tạo lực đối trọng vớiTrung Quốc?

Tổng thống Obama đáp: “Quyết định của chúng tôi không phải là phụ thuộc vào Trung Quốc mà dựa trên tiến trình hợp tác lâu dài trong quan hệ hai nước. Chúng tôi trải qua nhiều cuộc đối thoại khó khăn, nhất là trong giai đoạn đầu. Nhiều thượng nghị sĩ Mỹ đã thúc đẩy đối thoại với Việt Nam, góp phần đạt được kết quả này. Đã đến lúc chúng ta không nên duy trì lệnh cấm vận nào nữa. Tôi nghĩ rằng, chúng tôi cũng đã cân nhắc nhiều trước quyết định này. Việt Nam có thể mua vũ khí của chúng tôi. Chúng tôi không muốn lệnh cấm này là yếu tố chia rẽ quan hệ hai nước. Chúng tôi rất khích lệ sự đối thoại trong hợp tác quân sự hai nước”.

Tổng thống Mỹ nói tiếp, phía Mỹ đã cử nhiều tàu hải quân tới cảng Việt Nam và xứ sở cờ hoa muốn làm sâu sắc hơn quan hệ trong lĩnh vực này với Việt Nam.

“Mỹ mong muốn hợp tác với chính phủ Việt Nam và trong quá trình hợp tác này, chúng tôi sẽ luôn tôn trọng chủ quyền Việt Nam” – Tổng thống Obama cam kết.

Theo ông Obama, Việt Nam cùng các nước ASEAN đã chấp nhận lời mời của ông tới Hội nghị Sunnyland, thảo luận vấn đề an ninh hàng hải có một ý nghĩa quan trọng.

Nguyên thủ Mỹ nhận định, các nước phải tuân thủ luật pháp quốc tế. Vấn đề Biển Đông phải được giải quyết bằng biện pháp hòa bình, luật pháp quốc tế.

“Mỹ sẽ tiếp tục cử tàu đến các vùng biển mà luật pháp cho phép. Hợp tác của chúng tôi với Việt Nam sẽ giúp cải thiện phần nào về năng lực quốc phòng của các bạn. Quyết định dỡ bỏ vũ khí sẽ giúp bình thường hóa hoàn toàn quan hệ hai nước” – Tổng thống Obama quả quyết.

Ngoài ra, Tổng thống Mỹ cũng nói đến việc Mỹ quan tâm đến cam kết của Việt Nam trong thực hiện các cam kết về tiêu chuẩn lao động, TPP.

Chủ tịch nước Trần Đại Quang cũng khẳng định, quan điểm nhất quán của Việt Nam là luôn tôn trọng bảo vệ quyền con người. Điều đó được thể hiện cụ thể trong Hiến pháp 2013. Sau 30 năm đổi mới, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu, trong đó có bảo vệ quyền công dân, được quốc tế công nhận, một minh chứng điển hình là Việt Nam đã được bầu vào Ủy ban nhân quyền của LHQ.

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry cũng có mặt tại buổi họp báo của nguuyên thủ hai nước Việt – Mỹ.

13h26‘, trả lời câu hỏi của phóng viên TTXVN, Chủ tịch nước Trần Đại Quang khẳng định, quan hệ giữa hai nước Việt – Mỹ phát triển mạnh thời gian qua. Hai bên chia sẻ lợi ích và quan tâm chung trong việc góp phần duy trì hòa bình ổn định khu vực. Kim ngạch thương mại song phương tăng 130 lần so với 2005.

Quan hệ kinh tế song phương còn nhiều tiềm năng phát triển, đặc biệt là sau khi Hiệp định TPP đi vào thực thi.

Giáo dục – đào tạo cũng đạt được nhiều kết quả quan trọng. Đại học Fullbright đã được cấp phép. Số lượng lưu học sinh Việt Nam tại Mỹ tăng 56 lần, đạt 28.000 người.

Hợp tác quốc phòng an ninh giữa hai nước phát triển mạnh, phù hợp nhu cầu hai nước.

Hợp tác khắc phục hậu quả chiến tranh được tăng cường như hoạt động tẩy độc dioxin ở sân bay Đà Nẵng và Biên Hòa.

“Hợp tác đó bắt nguồn từ thực tế hai bên ngày càng chia sẻ lợi ích chung, tôn trọng thể chế chính trị, vì hòa bình, ổn định của khu vực và thế giới” – Chủ tịch nước Trần Đại Quang nhấn mạnh.

13h20‘, Tổng thống Mỹ tiếp tục nhắc tới việc, trong thập kỷ qua, thương mại hai nước đã tăng 10 lần. Nhiều công ty Hoa Kỳ đầu tư Việt Nam. Việt Nam cũng quan tâm cử sinh viên học tập ở Hoa Kỳ với hàng trăm hàng nghìn sinh viên đang theo học tại Hoa Kỳ.

Theo Tổng thống Mỹ, quan hệ ngoại giao nhân dân cũng phát triển. Năm ngoái Việt Nam đón hàng trăm nghìn du khách Hoa Kỳ tới thăm.

“Việt Nam hoan nghênh tàu Hoa Kỳ đến thăm. Chúng ta cũng cùng nhau ứng phó với khủng bố, bệnh dịch toàn cầu, hợp tác thúc đẩy an ninh khu vực, hợp tác hải quân, quốc phòng. Hai bên cũng ký hiệp định khung về Đội hòa bình dạy tiếng Anh ở Việt Nam.” – ông Obama điểm lại nhiều sự kiện.

Tổng thống Mỹ dẫn chứng thêm, sự có mặt của Intel ở Việt Nam thúc đẩy sự sáng tạo ở đất nước này. GE – một tập đoàn lớn khác của Mỹ cũng có hợp tác với nhiều đối tác Việt Nam.

Ông Obama nêu quan điểm đánh giá cao cho việc cấp thị thực một năm cho công dân Mỹ.

Tổng thống Mỹ mong Việt Nam đẩy mạnh bảo vệ tự do nhân quyền, ngôn luận, báo chí. Nguyên Thủ Mỹ cũng cam kết sẽ hỗ trợ khu vực ĐBSCL về ứng phó biến đổi khí hậu.

Phía Mỹ cũng hỗ trợ Việt Nam tăng cường năng lực tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc.

Vị lãnh đạo đứng đầu nước Mỹ một lần nữa bày tỏ vui mừng được tới thăm Việt Nam và kỳ vọng người dân hai nước tiếp tục đóng góp vào thời điểm quan trọng này trong quan hệ của hai nước.

13h12′, Tổng thống Obama phát biểu, cảm ơn sự đón tiếp nồng hậu của Việt Nam. Ông Obama nhấn mạnh, hai nước đã trải qua một quá trình hòa giải lâu dài. Sau bình thường hóa, hai nước đã đạt mối quan hệ ở tầm cao mới.

Tổng thống Mỹ nêu rõ, Hoa Kỳ tuyên bố dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam.

“Tôi muốn gửi thông điệp với Việt Nam rằng, Hoa Kỳ sẽ tiếp tục đóng góp vào nỗ lực vào khu vực Thái Bình Dương” – ông Obama nói.

13h9′, Chủ tịch nước Trần Đại Quang cho biết, tuyên bố về tầm nhìn chung của lãnh đạo cấp cao hai nước Việt – Mỹ dựa trên nhận định quan hệ 2 nước thời gian qua đạt được nhiều bước tiến lớn, tôn trọng thể chế chính trị của nhau.

“Lần này, 2 bên ra tuyên bố chung tăng cường đối tác quan hệ toàn diện theo hướng sâu sắc toàn diện hơn, lấy hợp tác phát triển quan hệ hai nước làm trọng tâm, để đạt được thỏa thuận quan trọng về thực thi pháp luật tư pháp, giao lưu nhân dân, giáo dục đào tạo, giải quyết hậu quả chiến tranh….” – Chủ tịch nước nói.

Hoa Kỳ sẽ hợp tác với Việt Nam tẩy độc ở sân bay Biên Hòa.

Nguyên Thủ hai nước Việt – Mỹ chủ trì họp báo chung.

12h50, buổi họp báo bắt đầu.

Phát biểu tại buổi họp báo Chủ tịch nước Trần Đại Quang cho biết, sau buổi lễ đón tiếp, hai nhà lãnh đạo chứng kiến lễ ký kết của một loạt các thỏa thuận hợp tác giữa một số doanh nghiệp của nghiệp hội viên Phòng Thương mại Mỹ (AmCham) với các đối tác Việt Nam, trong đó có hợp đồng đặt mua 100 tàu bay B737 MAX 200, trị giá lên tới 11,3 tỷ USD giữa Hãng hàng không Vietjet Air và Tập đoàn chế tạo máy bay Boeing. Vietjet cũng ký kết một hợp đồng khác trị giá 3,04 tỷ USD với công ty Pratt & Whitney thuộc Tập đoàn United Technologies Corp.

Nhân dịp này, hai bên cũng ký kết các hiệp ước về biến đổi khí hậu và năng lượng sạch; và lễ ký kết các dự án đầu tư tương lai. Trong đó, lễ ký kết các hiệp ước về biến đổi khí hậu và năng lượng sạch gồm có: Biên bản ghi nhớ về Thay đổi khí hậu tại Đồng bằng sông Cửu Long; Hợp tác nghiên cứu hạ lưu sông Mê Kông; Biên bản ghi nhớ GE về phát triển 1.000MW điện gió; Thỏa thuận hợp tác dự án năng lượng mặt trời giữa First Solar và Thiên Tân; Hợp tác Chiến lược giữa Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam và Honeywell; Biên bản ghi nhớ giữa Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam và công ty dầu Murphy; Biên bản ghi nhớ về Nhà máy Biomass Minnesota; Thỏa thuận Đào tạo An toàn Hạt nhân.

Ông Obama sẽ có các hoạt động tại Hà Nội trong ngày 23/5 và sáng ngày 24/5 và tại Thành phố Hồ Chí Minh trong chiều ngày 24/5 và sáng ngày 25/5. Sau đó, ông rời Việt Nam để tới Nhật Bản dự Hội nghị G7 mở rộng.

Phát biểu trước sinh viên Hà Nội trong chuyến thăm Việt Nam gần đây, Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Antony Blinken cho rằng, chuyến công du Việt Nam của Tổng thống Obama khẳng định quyết tâm của Mỹ trong việc thúc đẩy quan hệ song phương với Việt Nam.

“Qua chuyến thăm này, một lần nữa Mỹ muốn chứng minh rằng, những cựu thù có thể trở thành những đối tác. Trong lịch sử, chưa thấy quốc gia nào từng là hai cựu thù mà lại có thể hợp tác tốt đẹp như Việt Nam và Mỹ. Hai nước đã có nền tảng hợp tác vững chắc và chúng tôi muốn xây dựng tương lai trên nền tảng vững chắc đó”, ông Blinken nhấn mạnh.

Nam Hằng