Nguồn cơn sự việc

Vào năm 2000, theo chủ trương của Bộ Thủy sản, huyện Kỳ Anh (Hà Tĩnh) triển khai thí điểm nuôi tôm thâm canh ở miền Trung, đã lấy 92,66 ha đất của người dân trong đó có 50ha đất 2 vụ lúa để giao cho Cty Việt Anh nuôi tôm.

Theo thỏa thuận giữa Cty Việt Anh và người dân thì cứ đến ngày 30 – 6 hàng năm cty phải trả tiền lúa cho người dân là 170Kg/sào/năm theo giá lúa của Nhà nước quy định.

	Từ năm 2012 – 2014 Cty này bỏ hoang không hề nuôi. Vì vậy, việc trả tiền lúa cho người dân không đúng thời hạn khiến cho hàng trăm hộ dân có đất trồng 2 vụ lúa bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Cty Việt Anh được nuôi tôm trên diện tích đã được UBND tỉnh giao và hàng năm phải có nghĩa vụ với người dân đến năm 2014.

Tuy nhiên, 5 năm trở lại đây, việc nuôi tôm không hiệu quả. Đặc biệt, từ năm 2012 – 2014 Cty này bỏ hoang không hề nuôi. Vì vậy, việc trả tiền lúa cho người dân không đúng thời hạn khiến cho hàng trăm hộ dân có đất trồng 2 vụ lúa bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Gia đình chị Bùi Thị Diễn đã nhường lại hơn 2 sào đất 2 lúa cho Cty Việt Anh để thực hiện Dự án nuôi tôm. Đổi lại, cứ 30/6 hàng năm, phía Cty này sẽ hỗ trợ gia đình chị 170kg thóc/sào. Việc chi trả được tính ra tiền mặt theo giá thóc trị trường. Như năm trước, chị nhận được gần 2 triệu tiền mặt để trang trải, mua gạo nuôi con.

Gia đình chị Mai Thị Nhung (SN 1976)  đang phải nuôi 3 đứa con ăn học. Nhưng gia đình chị cũng chưa nhận được tiền từ Cty Việt Anh. Chị lại đang nuôi con nhỏ. Mọi chi phí trang trải trong nhà chỉ biết trông chờ vào chồng đi làm thuê làm mướn.

“Như năm trước chừng ni tui đã đóng nộp đủ tiền học cho 3 đứa rồi. Năm ni chưa nhận được tiền của Cty nuôi tôm nên chưa có đóng nộp cho con. Mấy đứa về nhà cứ phàn nàn bị cô hỏi tiền nhưng biết lấy mô ra chừ”, – chị Nhung than thở.

	Một số hộ dân có diện tích đất trồng lúa giao cho Cty Việt Anh đang lầm vào cảnh cùng đường vì họ sẽ không biết làm gì để trang trải cho cuộc sống hàng ngày khi mà đất trồng lúa đã không còn

Gia đình chị Nhung chỉ có chưa đầy 3 sào đất lúa nhưng phải nhường lại cho Cty Việt Anh 2 sào.

Cũng lâm vào hoàn cảnh bi đát như gia đình chị Nhung, trường hợp của gia đình chị Diễn cũng tương tự

“Không biết răng mà năm ni đã quá đến 4 tháng mà chưa ai được nhận tiền. Chưa có tiền, 3 đứa con nhà tui đi học chưa biết lấy mô mà đóng nộp. Rồi tiền đong gạo cũng không có…”

“Đã gửi đơn hàng chục lần lên tỉnh”

Theo tìm hiểu của chúng tôi, hiện có hàng trăm hộ dân ở xã Kỳ Nam chung cảnh ngộ bị thu hồi đất mà chưa nhận được tiền hộ trợ như cảm kết và họ đang nóng lòng chờ đợi số tiền này. Nhiều người còn hoang mang khi có thông tin năm nay Cty Việt Anh sẽ không có khả năng chi trả tiền cho họ nữa.

Trao đổi với chúng tôi ông Bùi Văn Chuổng – Phó Chủ tịch UND xã Kỳ Nam, cho biết: Toàn bộ diện tích hơn 90ha từ đất ruộng của 384 hộ dân 6 thôn trong xã được thu hồi giao cho Cty Việt Anh thực hiện dự án nuôi tôm từ năm 2000. Theo cam kết, cuối tháng 6 hàng năm, phía Cty Việt Anh sẽ đền bù cho dân 175kg/sào. Tuy nhiên, năm nay đã quá 4 tháng mà vẫn chưa thấy họ trả cho dân.

	Siêu dự án nuôi tôm thâm canh ở miền Trung đã phá sản khiến hàng trăm dân nghèo Kỳ Nam lâm cảnh khốn cùng

“Nhiều lần trong các cuộc họp người dân đã phản ánh bức xúc khi Cty Việt Anh chưa chịu trả tiền như cam kết. Chúng tôi tiếp thu ý kiến người dân và đã báo cáo lên huyện, lên tỉnh rồi. Tỉnh cũng trả lời gia cho Cty Việt Anh sớm trả tiền cho dân trong năm nay. Tuy nhiên, chưa thấy phía Cty cam kết khi nào trả, chúng tôi cũng chỉ biết tiếp tục chờ”

Còn ông Lê Minh Hồng – Bí thư Đảng ủy xã Kỳ Nam thì cho hay: Cty Việt Anh đã bỏ hoang, ngừng nuôi tôm từ 3 năm nay. Do vậy, ngày 29.5.2014 UBND tỉnh Hà Tĩnh đã có quyết định thu hồi Dự án nuôi tôm của Cty Việt Anh.

“Như những năm trước dù không nuôi nữa nhưng Cty Việt Anh vẫn chi  trả tiền cho dân. Có thể do năm nay, tỉnh đã thu hồi đất của họ nên họ chần chừ chưa chịu trả”, – ông Hồng nói.

Ngày 29/9, UBND xã Kỳ Nam đã có báo cáo về việc Cty Việt Anh chưa chịu chi trả tiền cho dân gửi lên UBND tỉnh Hà Tĩnh. Nội dung báo cáo ghi “Việc trả tiền lúa cho dân không đúng cam kết, nhân dân bất bình khiển trách cán bộ. UBND xã đã gửi tờ trình lên UBND huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh hàng chục lần rồi nhưng chỉ nhận được trả lời chung chung…”.

	Ông Lê Minh Hồng, Bí thư Đảng ủy xã Kỳ Nam, xác nhận việc Cty Việt Anh chưa chi trả tiền cho người dân. Theo ông Hồng, việc chậm chi trả có thể do tỉnh đã thu hồi đất của Cty Việt Anh để chuyển giao cho đơn vị khác

Cũng theo ông Hồng, một vấn đề quan trọng khác liên quan đến quyền lợi của người dân khi dự án nuôi tôm Việt Anh bị thu hồi là UBND tỉnh cho rằng, việc đền bù khi thu hồi đất ruộng của dân đã được Cty Việt Anh thực hiện thông qua việc trả lúa hàng năm.

Vì vậy, nay tỉnh thu hồi Dự án này thì tỉnh không thực hiện đền bù nữa. Trong khi đó người dân và lãnh đạo xã Kỳ Nam cho rằng, tỉnh phải tiếp tục đền bù cho dân. Bởi nếu tỉnh không thu hồi thì hết hạn hợp đồng với Cty Việt Anh vào năm 2014 này,  người dân sẽ lấy lại ruộng cải tạo để sản xuất.

Hà Tuấn Vũ