Công chức Hải quan Hà Tĩnh giám sát hàng hóa tại cảng Vũng Áng. Ảnh: H.Nụ.

Theo Cục Hải quan Hà Tĩnh, để thúc đẩy tiến độ, tạo điều kiện cho dự án “Khu Liên hợp thép và cảng Sơn Dương Formosa Hà Tĩnh” sớm đi vào hoạt động, trong giai đoạn 2013-2015, Công ty Samsung C&T Corporation đã tạm nhập 4 xà lan để phục vụ thi công công trình. Số xà lan này đã được Bộ Công Thương cho phép tạm nhập, tái xuất theo danh mục máy móc, thiết bị, vật tư, được Cảng vụ Hàng hải Hà Tĩnh “cho phép phương tiện… được tiến hành hoạt động thi công cảng Sơn Dương”.

Công ty Samsung C&T Corporation đã khai báo và khẳng định số xà lan trên là các thiết bị thi công chứ không phải phương tiện vận tải nên được miễn thuế NK theo các văn bản của Chính phủ và Bộ Tài chính. Tuy nhiên, trong quá trình kiểm tra Chi cục Kiểm tra sau thông quan (Cục Hải quan Hà Tĩnh) xét thấy mã hàng hóa Công ty Samsung C&T Corporation khai báo là 8901.90.33 và 8901.901.4 thuộc Chương: Tàu thủy, thuyền và các kết cấu nổi. Các xà lan được sử dụng với chức năng chính là vận chuyển máy móc, thiết bị, vật tư, công nhân từ bờ ra phục vụ công tác thi công công trình trên biển. Trên các xà lan này có gắn hệ thống cầu nằm trong thân xà lan, khi cần có thể nâng lên để hỗ trợ việc xếp dỡ đá, vật tư. Các xà lan này khi tạm nhập đã qua sử dụng nên phía Công ty Samsung C&T Corporation không cung cấp được tài liệu chứng minh tính năng sử dụng của nhà sản xuất.

Để tạo điều kiện cho DN cũng như có cơ sở giải quyết, Hải quan Hà Tĩnh đã có công văn xin ý kiến chỉ đạo của Tổng cục Hải quan. Tổng cục Hải quan đã có văn bản trả lời và hướng dẫn Hải quan Hà Tĩnh thực hiện. Theo đó, Tổng cục Hải quan cho biết, căn cứ Danh mục hàng hóa XK, NK Việt Nam ban hành kèm theo Thông tư số 156/2011/TT-BTC của Bộ Tài chính thì “tàu thủy chở khách, du thủy, phà, tàu thủy chở hàng, xà lan và các tàu thuyền tương tự để vận chuyển người hoặc hàng hóa” thuộc nhóm 89.01. Đối chiếu với quy định này, trường hợp 4 xà lan NK là phương tiện vận chuyển tạm nhập tái xuất để phục vụ thi công công trình dự án “Khu Liên hợp thép và cảng Sơn Dương Formosa Hà Tĩnh” thì không được miễn thuế NK. Trên cơ sở hướng dẫn, Hải quan Hà Tĩnh đã ra quyết định truy thu thuế NK bổ sung, tiền phạt và phạt chậm nộp với số tiền trên 16 tỷ đồng đối với mặt hàng trên.

Sau khi nhận được quyết định truy thu, một lần nữa DN xác nhận, các xà lan này không có động cơ và chỉ làm điểm tựa cho máy móc, thiết bị hoạt động trên biển, đồng thời chỉ hoạt động trong nội bộ Formosa mà không sinh lợi nhuận từ các hoạt động kinh doanh khác.

Tại Công văn số 16-2015 ngày 21-12-2015 gửi Tổng cục Hải quan, DN nhấn mạnh, trong trường hợp cơ quan quản lý vẫn giữ nguyên quan điểm các mặt hàng xà lan trên không thuộc đối tượng miễn thuế thì DN sẽ chấp nhận nộp đầy đủ thuế NK bổ sung. Mặc dù vậy, DN lý giải, do tính chất phức tạp của hàng hóa và do sự hiểu biết chưa đầy đủ các quy định về XNK hàng hóa, về các khoản thuế khi thông quan tờ khai nên DN chưa nộp thuế chứ không phải từ chối nộp thuế hoặc nộp thuế chậm. Do vậy, để tạo điều kiện, DN xin được miễn số tiền phạt hành chính và phạt chậm nộp do điều kiện khách quan với tinh thần hỗ trợ nhà đầu tư cũng như nhà thầu nhanh chóng bàn giao, đưa dự án vào hoạt động.

Cũng tại công văn số SDPV-15-0454 ngày 30-12-2015 về việc đề nghị miễn thuế hàng hóa tạm nhập tái xuất để phục vụ thi công dự án “Khu Liên hợp thép và cảng Sơn Dương Formosa Hà Tĩnh”, Công ty Samsung C&T Corporation cam kết, đảm bảo tuân thủ đầy đủ các yêu cầu về thủ tục, hồ sơ theo hướng dẫn của Bộ Tài chính. Công ty Samsung C&T Corporation cũng đảm bảo sử dụng các xà lan này đúng mục đích và sẽ tái xuất khi hết thời gian tạm nhập.

Trước đề nghị miễn thuế của Công ty Samsung C&T Corporation và xét đề nghị của Công ty TNHH gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh tại công văn số 1009007/CV-FHS; căn cứ ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ thông báo tại công văn số 7820/VPCP-KTTH ngày 1-11-2010 của Văn phòng Chính phủ về việc miễn thuế NK máy móc thiết bị tạm nhập, tái xuất của dự án “Khu Liên hợp thép và cảng Sơn Dương Formosa Hà Tĩnh”, Bộ Tài chính cho biết, trên tinh thần hỗ trợ cho nhà đầu tư và nhà thầu nhanh chóng bàn giao, đưa dự án vào hoạt động, tạo môi trường đầu tư ổn định của tỉnh Hà Tĩnh cũng như khuyến khích đầu tư lâu dài của Công ty, Bộ Tài chính sẽ xem xét miễn thuế NK cho DN.

Ngày 22-2-2016, Bộ Tài chính đã có công văn 2355/BTC-TCHQ trả lời Công ty Samsung C&T Corporation về việc miễn thuế hàng hóa NK. Bộ Tài chính giao Cục Hải quan Hà Tĩnh kiểm tra xác định cụ thể số xà lan do Công ty Samsung C&T Corporation NK trúng thầu để cung cấp cho dự án “Khu Liên hợp thép và cảng Sơn Dương Formosa Hà Tĩnh” của Công ty TNHH gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh nếu là tạm nhập, tái xuất được sử dụng cho dự án trên, không sử dụng vào mục đích khác thì được miễn thuế NK trong thời gian thi công công trình.

Bộ Tài chính khẳng định, đối với những nội dung liên quan khác vẫn thực hiện theo đúng hướng dẫn tại công văn số 15563/BTC-TCHQ của Bộ Tài chính. Trong đó, Bộ Tài chính đặc biệt lưu ý, hết thời hạn tạm nhập, số máy móc, thiết bị này phải được tái xuất theo quy định. Trường hợp Công ty TNHH gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh sử dụng số hàng hóa tạm nhập, tái xuất trên không đúng mục đích hoặc không tái xuất khi hết thời hạn tạm nhập đều bị xử lý truy thu thuế và xử phạt theo quy định.