Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Jen Psaki  hôm 12/5 cho hay: trong một cuộc điện đàm với Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị, ông Kerry nói rằng hành động của Trung Quốc có tính chất “khiêu khích” và “xâm lấn”.

Biểu tình phản đối Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan trên vùng biển Việt Nam.

Theo VOA, Ngoại trưởng Kerry hối thúc đôi bên “giảm thiểu căng thẳng, bảo đảm sự hành xử an toàn của các tàu bè và giải quyết vụ tranh chấp thông qua các phương tiện hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế”.

Trong lúc tiếp kiến Ngoại trưởng Singapore K. Shanmugam hôm 12/5, Ngoại trưởng John Kerry cũng cho biết Mỹ quan tâm sâu sắc về “hành động xâm lăng” của Trung Quốc. Ông nói thêm: “Chúng tôi muốn thấy một bộ qui tắc hành xử được thành lập. Chúng tôi muốn thấy vụ này được giải quyết một cách hòa bình thông qua Luật Biển, thông qua trọng tài, thông qua bất cứ phương tiện nào khác, chứ không phải đối đầu trực tiếp và hành động xâm lấn”.

Về phần mình, ông Vương Nghị cảnh báo ông Kerry “phát biểu và hành động một cách thận trọng” và nên có thái độ “khách quan, công bằng” khi nói về Trung Quốc.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói rằng chắc chắn là đã có những hành vi khiêu khích ở “Nam Hải” (Biển Đông), nhưng không phải do Trung Quốc gây ra. Bắc Kinh cũng lặp lại tố cáo cho rằng Mỹ đã khuyến khích những hành vi gây hấn.

Ngày 11/5, trong lúc tiếp kiến Ngoại trưởng Singapore K. Shanmugam hôm 12/5, Ngoại trưởng John Kerry cũng cho biết Mỹ quan tâm sâu sắc về “hành động xâm lăng” của Trung Quốc. Ông nói thêm: “Chúng tôi muốn thấy một bộ qui tắc hành xử được thành lập. Chúng tôi muốn thấy vụ này được giải quyết một cách hòa bình thông qua Luật Biển, thông qua trọng tài, thông qua bất cứ phương tiện nào khác, chứ không phải đối đầu trực tiếp và hành động xâm lấn”.

Cùng ngày, Tân Hoa Xã nói Việt Nam dùng vụ giàn khoan để “làm xấu hình ảnh Trung Quốc” trong khu vực: “Ngoài việc định phá hoại hoạt động dầu khí của Trung Quốc, Việt Nam đang dùng vụ việc làm cớ để làm nhơ nhuốc hình ảnh Trung Quốc trong cộng đồng Đông Nam Á và thế giới.”

Trước đó hôm 10/5, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh tuyên bố tranh chấp Biển Đông “không phải vấn đề giữa Trung Quốc và ASEAN”.

Tờ Hoàn cầu Thời báo, một trong những cơ quan ngôn luận của chính quyền Trung Quốc, số ra ngày 12/5 cũng cay cú đòi ASEAN phải giữ trung lập trong các tranh chấp chủ quyền giữa Trung Quốc với Việt Nam và Philippines trên Biển Đông.

Báo này viết: “Hiếm khi nào các văn kiện chính thức của ASEAN lại bình luận trực tiếp về vấn đề Biển Đông”, ngụ ý  nhắc đến Tuyên bố chung Nay Pyi Taw hôm 11/5 đã kêu gọi các bên kiềm chế và tránh sử dụng vũ lực.

Tờ báo này vẫn nhai lại lập trường cố hữu của Trung Quốc rằng tranh chấp ở Biển Đông là chuyện giữa Trung Quốc và các nước ASEAN riêng lẻ và chỉ nên “giải quyết song phương”.

Hoàn cầu Thời báo là phụ bản của tờ Nhân dân Nhật báo, cơ quan ngôn luận chính thức của ĐCS Trung Quốc.