Anh Lê Văn Quyết, trưởng thôn Đồng Cát cho biết: “Khi người dân đào đất làm thủy lợi nội đồng đến Di tích lịch sử cấp quốc gia danh tướng Nguyễn Biên thì phát hiện một cây gỗ nằm ngang. Thấy khúc gỗ có hoa văn, mọi người đào sâu xuống lòng đất chừng 4m thì thấy 3 bình gốm cổ và 3 chiếc chén gốm cổ sắp xếp theo hình tam giác đặt trên một chiếc thuyền cổ”.
Đây là một chiếc quan tài làm bằng thân cây gỗ quý, chiều dài 2,2m, đường kính 60cm, phía trên nắp quan tài còn được úp thêm bởi một tấm gỗ cây rất nặng, đường kính 18cm, cao 20cm. Chiếc quan tài được chạm khắc hình vỏ sò xoắn ốc, nhiều dấu cách, vạch ngang, xung quanh đượcphủ bảo vệ bằng nhiều lớp than củi. “Sau khi khai quật, mọi người lật nắp quan tài thấy bên trong có 1 hộp sọ nhỏ, xương cẳng chân, cẳng tay, xương sườn, xương vai và xương đầu gối… Cho rằng đây là một ngôi mộ cổ, bà con đã báo lên Trung tâm văn hóa huyện”, anh Quyết cho biết thêm.
Theo ông Lê Bá Hạnh, Phó Giám đốc bảo tàng Hà Tĩnh, bước đầu các nhà khảo cổ học đã xác định đây là ngôi mộ thuyền cổ thuộc vào niên đại thế kỷ 16, thời hậu Lê. Căn cứ vào hài cốt, tấm phên tre 9 thanh, cách chôn cất, có thể xác định đây là mộ của người Việt cổ (thời văn hoá Đông Sơn). 3 chiếc bình gốm cổ, 3 chiếc chén cổ khắc chữ Phúc dưới đáy được xác định có niên đại vào vào trước thế kỷ 15.
Có ý kiến đã cho rằng ngôi mộ cổ này có khả năng là ngôi mộ chôn cất bà vợ của ông Nguyễn Biên, một vị danh tướng thời Lê Lợi.
Ba chiếc bình gốm và 3 chiếc chén gốm hiện đang được bảo vệ cẩn thận tại Nhà Văn hóa thôn Đông Cát
Được biết từ ngày phát hiện ngôi mộ cổ đến nay đã được gần một tháng, thế nhưng chiếc thuyền mộ cổ và những hiện vật liên quan vẫn được đặt tại nhà văn hóa thôn Đồng Cát và không được bảo quản. Trao đổi với chúng tôi, ông Lê Bá Hạng cho biết Bảo tàng Hà Tĩnh đã cử đoàn cán bộ trực tiếp vào làm việc với UBND xã Cẩm Huy và người dân thôn Đồng Cát để xin phép được vận chuyển toàn bộ số hiện vật trên về bảo tàng tỉnh để bảo quản, nghiên cứu nhưng dân địa phương không đồng ý.
Một số người dân thôn Đồng Cát thì cho rằng họ không đồng ý cho bảo tàng tỉnh đưa về vì chỉ được bồi dưỡng có 200.000 đồng khi tìm được một ngôi mộ có ý nghĩa về khảo cổ như vậy. Hiện rất nhiều tay buôn đồ cổ từ Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Nội đã tìm đến thôn Đồng Cát đặt giá rất cao để được mua lại số hiện vật trên.
Tuổi Trẻ Online